Column november 2009

20 

Door de plannen van de Nederlandse bisdommen om alleen in de hoofdkerk van de gefuseerde parochies de Eucharistie te laten vieren, zal het duidelijk zijn dat deze geïsoleerd wordt van de verschillende geloofsgemeen-schappen die tot een bepaalde fusie behoren. De Eucharistieviering wordt in het nauw gebracht, terwijl deze juist bedoeld is om wereldwijd onder mensen gemeenschap te stichten. Door de weigering van het Vaticaan om de eigenlijke problematiek van het ambt – de verplichte keuze voor het celibaat – aan de orde te stellen, worden er oplossingen gekozen die in feite niets oplossen, maar de hiërarchische structuur van de kerk, waarvan de top uit gewijde ambtsdragers bestaat, bevestigen. Het 2e Vaticaans Concilie heeft echter met deze opvatting gebroken en de kerk teruggebracht naar de basis waar zij thuishoort. Bij het Volk Gods door de woestijn van het leven op weg naar het Beloofde Land, waar het nieuwe Jeruzalem de beloofde Stad van de Toekomst is.

Deze problematiek speelt in de hele westerse wereld, waar steeds minder jonge mannen zich aanmelden voor een celibatair leven. Tegelijk worden er duizenden priesters ontslagen, omdat zij willen trouwen. Daardoor slinkt hun aantal wereldwijd drastisch; behalve in Afrika.

Daar hebben de autochtone Afrikaanse priesters meestal vrouwen en  kinderen. Voor de Afrikaan is het celibaat immers een dermate Europees of westers cultuurverschijnsel, dat men daaraan niet wenst te beginnen. Voor het oog van de buitenstaander, met name het Vaticaan, zegt men het celibaat hogelijk te waarderen, maar in feite legt men deze wet naast zich neer. Zo is het bijvoorbeeld algemeen bekend, dat bij de begrafenis van kardinaal Joseph MaluIa van Kinshasa in 1989 zich onder de treurende aanwezigen ook zijn vrouwen en kinderen bevonden.

 

Het Vaticaan weet dit natuurlijk ook, maar zwijgt tegen beter weten in. Kardinaal Malula was een voorvechter van de inculturatie van het christendom in de Afrikaanse cultuur. Voor hem was de tijd van een arrogant westers christendom dat zich superieur waant aan andere culturen voorbij. Dit blijkt ook uit het feit dat Jean Marc Ela, Afrikaans bevrijdingstheoloog, zich de vraag stelde of theologisch gezien in Afrika brood en wijn in de Eucharistie niet vervangen kunnen worden door maniok (foto), een zeer meelrijke wortel, en palmwijn. Dit standpunt moest hij bekopen met een verbanning naar Canada. Brood en wijn zijn immers Europees. Grond en klimaat in Afrika zijn over het algemeen ongeschikt voor de teelt van tarwe en druiven. Hoe kun je op Romeinse wijze Eucharistie vieren, vroeg hij zich af, wanneer elk jaar miljoenen mensen in Afrika sterven door een tekort aan voedsel, terwijl een minderheid niets tekort komt. De Eucharistieviering dreigt bijgevolg in de westerse wereld in de knel te raken door het handhaven van de hiërarchische kerkstructuur en in de Afrikaanse wereld door het negeren van de eigen culturele context.