Interview met Paul van Geest in NRC
Door: Marc Leijendekker
11 september 2018
Wereldwijd is de katholieke kerk nog lang niet klaar met de misbruikschandalen. „Het is een patroon dat je door de eeuwen ziet. Als een religie zich institutionaliseert, invloed en macht krijgt en het middenveld beheerst, dat zie je dat die gaat zondigen tegen de regels die ze zelf heeft gesteld. Want een gouden regel van de kerkgeschiedenis is: je kunt het zo gek niet bedenken of iemand heeft dat wel gedaan.”……
Om uit te leggen waarom hij nieuwe hoofdstukken in het misbruikverhaal verwacht, gaat Van Geest terug naar het begin van de 20ste eeuw. „In Nederland, in Duitsland, in de Verenigde Staten was de kerk toen een ontzettend grote speler. Scholen, weeshuizen, ziekenhuizen, die waren allemaal opgericht door religieuze ordes in de katholieke zuil. Neem het Franciscus Gasthuis in Rotterdam, dat was eigendom van de Franciscanessen van Heemstede. De geneesheer-directeur kwam solliciteren bij moeder-overste. Dat gaat heel vaak goed. Er zijn miljoenen kinderen die goede vorming hebben gekregen op zulke scholen. Maar als religies worden geïnstitutionaliseerd, is de kans groot dat er misbruik in welke vorm dan ook optreedt. De kerk krijgt gezag toebedeeld en bepaalde types glippen door de mazen van het net. Die hebben dan vrij spel om met hun zieke brein kinderen te gaan misbruiken. En het tweede fenomeen, dat je helaas ook vaak in de kerkgeschiedenis ziet, is dat de verantwoordelijken wegduiken. Geen rumor in casa, geen herrie in eigen huis, dat is dan de leidraad.”
Sommige geestelijken waarschuwen dat we nog veel slecht nieuws kunnen verwachten uit zich ontwikkelende landen.
„Dat is mijn grote zorg. In Afrika en Azië is de kerk nog heel belangrijk in het middenkader. De kerk is een soft power. Er zijn wereldwijd 139.000 middelbare scholen. Vijfduizend katholieke universiteiten. Twaalfduizend katholieke ziekenhuizen. Hospices. Weeshuizen. Centra voor ouden van dagen. Weet ik hoe veel kraamopleidingen. Dat zijn allemaal machtscentra. En de geschiedenis leert dat daar gevaren schuilen. Ik heb een vriend, die is een bisschop in Nigeria. Ik heb hem laatst een mail geschreven: waarom horen we niets? Die mannen zeggen niet: wij zijn ons doodgeschrokken van alle berichten, we lichten de hele organisatie door en passen zo nodig procedures aan. Laat ze pro-actief gaan kijken wat er allemaal gebeurt. Dat zwijgen is ontzettend zorgelijk.”
Lees het volledige interview op de site van NRC van 11 september 2018