Bisdom sluit afdeling Communicatie
door: Frans Wijnands –
Bisschoppen zien de laatste jaren meer rood dan hen lief is. Niet het begeerde kardinaalsrood, maar dat vlammende rood van negatieve cijfers. Ook de Kerk moet bezuinigen. Het penningske van de weduwe heeft al lang, zelfs de symbolische betekenis verloren. Iedere bisschop, elk bisdom komt geld tekort, want de instroom van euro’s neemt af, terwijl de kosten blijven stijgen. Het is armoe troef. Franciscanen, Trappisten en Kapucijnen weten weliswaar niet beter, maar bisschoppen kunnen nog zo sober leven, de vaste lasten van het diocees versoberen door te bezuinigen.
Dus is het logisch dat ook het bisdom Den Bosch met een ingrijpend reorganisatieplan komt: een derde van het personeel moet worden ontslagen en door een reeks van diensten, kantoren en activiteiten wordt definitief een streep gehaald.
De jongste generatie bisschoppen is niet anders gewend. Zielzorg heeft in deze tijd voornamelijk in theorie prioriteit. De meeste tijd besteden bisschoppen en hulpbisschoppen aan puur management. Onbedoeld maar onmiskenbaar vergroot dat de kloof tussen de bovenlaag van de clerus en de gelovigen. De monseigneurs Hurkmans en Mutsaerts hebben steeds minder gelegenheid en zin (!) om kostbare tijd te verspillen aan discussies met de kritisch-gelovige achterban.
Parochies worden gefuseerd naar goeddunken van de bisschop, rechtlijnigheid is troef, vrome gehoorzaamheid verplicht. Niet alleen Gods Woord telt, maar ook dat van het Vaticaan. Warmte, geborgenheid, dat thuisgevoel in de kerk.
Voor velen is dat verleden tijd. Andere tijden, andere (hulp)bisschoppen, is dan de berustende conclusie.
In de lijst van bezuinigingen valt me één aspect bijzonder op: de afdeling Communicatie wordt opgeheven en het Bisdomblad is aan z’n laatste jaargang bezig. Redenen: ‘de afnemende kerkbetrokkenheid en de negatieve financiële prognoses’. Dat zijn drogredenen, vooral de eerste. Kennelijk komt het bij de bisdom-staf niet op om aan kritisch zelfonderzoek te doen. Waarom neemt die kerkbetrokkenheid af? Zou dat (ook) aan het diocesane bewind kunnen liggen?, aan het doen en laten van de (hulp)bisschop? Aan hun afnemende interesse voor groepen gelovigen die moeilijke vragen durven stellen?
Als je constateert dat de belangstelling voor je blad afneemt, dramatisch terugloopt desnoods, dan is de allereerste vraag of alléén de weglopende abonnees en kerkgangers de schuld zijn. Of zou het kunnen zijn dat de inhoud van het blad en de heren waarvan het de spreekbuis is, steeds minder mensen aanspreken?
In het licht van deze ontwikkelingen wijs ik graag op De Roerom 26 jaar geleden ontstaan uit onvrede met het onder Ter Schure ingezette publicitair beleid en in al die jaren gerund door vrijwilligers. De Roerom puur drijvend op toegewijde inspiratie heeft intussen meer abonnees dan het Bisdomblad. Uit reacties van abonnees blijkt dat zij het waarderen als een betrouwbare alternatieve informatiebron over kerk en geloof, over bisdom en parochies. Of zouden die lezers minder kerkbetrokken zijn? En wat te denken van het Friesch Dagblad dat nog steeds, en met overtuiging, veel aandacht besteedt aan religie en geloof: het Goede Leven heet het daar.
De leiding van het bisdom Den Bosch maakt een domme fout door de afdeling Communicatie te sluiten. Paus Johannes Paulus II en zijn (leken)perschef/woordvoerder, de Spaanse journalist/arts Navarro Valls hebben de afgelopen decennia een gigantisch communicatie- en informatieoffensief ingezet, bijna agressief. Alle mogelijke communicatiemiddelen werden ingezet en optimaal gebruikt.
Communicatie is immers de levensader tussen kerkleiding en gelovigen, zeker in een tijd dat er steeds minder mensen rond de preekstoel zitten. Gelovigen hebben niet meer genoeg aan een voorspelbare preek of moraliserende bisschoppelijke brieven. Ze willen méér, en om dat méér te distribueren is een professionele persafdeling nodig, met een bijbehorend vakkundig gemaakt informatieblad over kerk(en) en geloof.
Het bisdom Den Bosch bezuinigt op verkeerde plaatsen met de verkeerde mensen. Een modern bisdom heeft slechts een paar vakmensen nodig: een econoom/financieel deskundige, een bouwkundige, een onderwijsspecialist en een perschef/woordvoerder. De rest kan worden ingedikt, en een hulpbisschop kan er best nog wat bij doen.
De teneur van de reorganisatiebrief is helder: het bisdom zal steeds minder doen, dus zullen de parochies des te meer moeten doen. En dan komt een kille zin in de brief: het pastoraat zal in hoofdzaak in de parochies moeten gebeuren, niet op het bisdom. Weg alle ondersteuning door deskundige dienstverleners. Daarmee lok je vanzelf de vraag uit wat het bisdom in Godsnaam dan nog wel doet? Je hebt een mondige voorlichtingsman/afdeling nodig om daar adequaat op te kunnen reageren. Maar die is in de zijbeuk geschoven. Het eigen blad wordt opgeheven, het communicatieproces tussen bisdom en basis stokt, het cement tussen diocees en parochies verkruimelt met als gevolg dat straks de bisschop en zijn tweede man binnenskamers de zaken kunnen bedisselen. Drukke managers, povere zielzorgers.
franswijnands@telenet.be