Jan van Hooydonk heeft zelf een lange geschiedenis in de kerkvernieuwing. Hij was onder meer perschef van de Acht Mei Beweging en hoofdredacteur van de Bazuin. Momenteel is hij redacteur van opinieblad VolZin. Hij sprak tijdens het congres van de katholieke kerkvernieuwingsorganisatie Mariënburgvereniging dan ook over ‘wij, kerkvernieuwers’.
Badwater
De kritiek van Van Hooydonk op de katholieke vernieuwingsbeweging was niet mals. ‘De vernieuwers hebben onvoldoende aandacht besteed aan de spirituele kant van het geloof. Ze zijn gevlucht in organisatorische en structurele kwesties en in activisme, maatschappelijk zowel als kerkelijk. Hun fanatieke “ontmythologisering” van het overgeleverde geloof heeft er daarbij bovendien niet zelden toe geleid dat gelovigen het kind van de spiritualiteit met het badwater van het conservatisme weggooiden.’
Van Hooydonk herkent zich in de analyse van Jos Palm. Die stelde in zijn boekMoederkerk dat de spraakmakende elite van de kerkvernieuwers, onder wie founding fathers van de Mariënburgvereniging, de spirituele behoeften van de gewone katholieken uit het oog is verloren. Van Hooydonk is het dan ook eens – ‘minstens in sociologische zin’ – met kardinaal Simonis, die zei: ‘De vrijzinnigheid leidt tot niets’.
Behoeften
Katholieke kerkvernieuwers zijn zichzelf en minstens hun potentiële achterban verloren door zich te zeer te concentreren op de structuur en organisatie van de kerk. Karol Wojtyla, de latere paus Johannes Paulus II, toonde zich in 1947 bij een bezoek aan Nederland al ‘schrander’ toen hij signaleerde dat de Nederlandse katholieken zich te eenzijdig op de structuren richtten. Dat is in zekere zin niet veranderd, betoogde Van Hooydonk.
Ondertussen bloeit religiositeit volop, ook in ons ontkerkelijkte Nederland, zoals Joep de Hart in zijn boek Zwevende gelovigen heeft laten zien. En dat biedt kansen, als katholieke gelovigen in staat zijn om spirituele waarden aan te bieden. Van Hooydonk: ‘Meer dan ooit is het geboden dat kerken en vernieuwers zich toeleggen op het ontwikkelen en aanbieden van een waarachtige, authentieke en leefbare spiritualiteit’.
Geen Vaticanum III
Het is geen tijd voor grootse visioenen, zei Van Hooydonk, ‘en zeker niet voor een Vaticanum III’. Zijn advies: ‘Laten we proberen om samen zoveel mogelijk kleinschalige, alternatieve gemeenschappen rond het Evangelie op te bouwen. Huiskamergroepen, vriendengroepen, ecclesia’s, open parochies en ook gemeenschappen binnen ordes en congregaties. Zelf ben ik met hart en ziel lid van de Dominicaanse Lekengemeenschap Nederland.’
Van Hooydonk raadde de Mariënburgvereniging daarbij aan om de blik te verbreden en ook iemand als de Groningse bisschop Gerard de Korte uit te nodigen voor het jaarlijkse congres.
‘Ja’
Aan het slot van zijn lezing verwoordde Jan van Hooydonk de kern van zijn eigen geloof. Dat heeft niets met paus, bisschoppen of kerkorde te maken – ‘dat zijn nuttige hulpmiddelen, als het mee zit’ – maar alles met de liefde van God. Die liefde is een ‘ja’ aan ons, en stelt ons in staat om ‘ja’ te zeggen aan de wereld, het leven, en aan elkaar. ‘Daarmee bezig zijn bevredigt meer dan de eeuwige strijd tegen de structuren.’
De volledige tekst zal gepubliceerd worden op de website van de Mariënburgvereniging.
bron: Nieuwsbrief Dominicanen