‘Come gather ’round, people. Wherever you roam. And admit that the waters around you have grown.’
Met deze profetische maar ook verontrustende woorden begint Bob Dylan zijn misschien wel bekendste nummer The Times They Are a-changin. De tijden veranderen. Dat is een gegeven. Iedere generatie zet zich op zijn manier af tegen de oudere generatie. Het is ook van alle tijden. En telkens ontstaat een nieuw evenwicht. Soms ontstaan werkelijke veranderingen niet door het verloop der generaties. Maar als reactie op werkelijk ontwrichtende situaties zoals oorlogen of rampen. De pest maakte een einde aan bestaande structuren in de middeleeuwen. Het oude keizerlijke Europa verdween na de eerste Wereldoorlog. Na de tweede Wereldoorlog ontstonden samenwerkende democratieën. Door oorlogen en epidemieën worden mensen met hun neus op de feiten gedrukt. Zoals we het deden, zo gaat het niet meer. Maar dat wil niet zeggen dat alles verloren is. De mens is in staat zich aan te passen. En iets nieuws, iets beters te creëren op de puinhopen van wat was.
Zo’n tweeduizend jaar geleden moesten vrienden en een moeder, degene die ze het meest liefhadden zien sterven aan het kruis. Een man die al hun idealen letterlijk belichaamde. Maar een man ook die drie dagen later liet zien dat zijn dood niet het einde was. Maar noodzakelijk om iets nieuws te beginnen. Anders dan was voorgesteld. Maar daarmee zeker niet minder. Zoals wij mensen omgaan met de aarde, dat gaat niet meer. Voor een paar tientjes vliegen we de wereld rond. We halen spullen die we niet nodig hebben uit China en India. Nieuwe kleren dragen we hooguit een paar keer. We werken ons letterlijk kapot. En hebben nauwelijks meer tijd voor onze kinderen, onze ouders of elkaar.
Natuurlijk. De sinds de laatste oorlog verworven welvaart en individuele vrijheid zijn bijzonder prettig. Maar we zijn te ver doorgeslagen. Deze levensstijl houden we met miljarden mensen op deze aarde gewoon niet vol. Maar het kan ook anders, zo blijkt nu. Meer mensen werken vanuit thuis. De file’s zijn opgelost. Technische aanpassingen in zorg en onderwijs zorgen voor oplossingen voor het lerarentekort en het tekort aan medisch personeel. Huisvesting van daklozen is een jarenlang probleem. Door de coronacrisis blijkt het gewoon op te lossen. Binnen het sociaal domein leek de bureaucratie en de regeldrift een eigen leven te leiden en niet meer te temmen. Toch wel, blijkt nu. Het is toch mogelijk om de bedoeling boven de regel te plaatsen en de menselijke maat boven de in beton gegoten wet.
‘Your old road is rapidly agin’, zingt Bob Dylan. ‘Please get out of the new one if you can’t lend a hand. For the times they are-a changin’.
R.P.
René Peters ( 44 J uit Oss is Tweede Kamerlid voor het CDA Zijn portefeuille: sociale zaken arbeidsmarkt en jeugdreclassering.
Deze column verscheen in het aprilnummer van De Roerom
beeld:© robbeekmans