Gesloten kerken een voorproefje van de toekomst?

** door Christa Pongratz-Lippitt voor La Croix International **

Professor Tomáš Halík, is hoogleraar sociologie aan de KarelsUniversiteit in Praag. Hij is president van de Tsjechische christelijke Academie en pastoor van de Studentenparochie in Praag.
Tijdens de communistische tijd was hij actief in de ondergrondse kerk en is in die tijd (1984) ook priester gewijd.
Hem werd de Tempeltonprijs toegekend (2014) en hij is ere eredoctor van de universiteit van Oxford.

Hij heeft een aantal belangrijke boeken geschreven die ook in het Nederlands zijn vertaald o.a.: Raak de wonden aan; Niet zonder hoop; Geduld met God; De nacht van de biechtvader.

In een essay dat verscheen aan het begin van de vastentijd dit jaar, waarschuwt hij ervoor dat de tijdelijke sluiting van kerken als gevolg van het coronavirus eigenlijk moet worden gezien als een wake-up call voor de toekomst van het katholicisme. De redactie van deze site beschouwt dit essay als een van de meest uitdagende publicaties over de vraag waar het met de kerk heen moet na de coronacrisis. *)

We publiceren hier een samenvatting van de visie van Tomáš Halík. Intussen werkt de redactie aan een Nederlandse vertaling van het volledige essay, dat we in enkele delen hopen te publiceren.

In het essay vraagt Halík zich af of in de niet al te verre toekomst niet meer en meer kerken voorgoed gesloten zullen worden – niet vanwege externe krachten zoals de huidige pandemie, maar vanwege de onwil van de kerk om te hervormen. ‘Zijn we niet genoeg gewaarschuwd door de ontwikkelingen in veel landen waar kerken, kloosters en seminaries leeg blijven lopen en sluiten?’ zei de 71-jarige theoloog en filosoof. ‘Geef die invloeden van buiten niet de schuld van lege kerken. Waarom blijven we externe factoren zoals de’ tsunami van het secularisme ‘de schuld geven in plaats van te erkennen dat er weer een hoofdstuk van de geschiedenis van het christendom ten einde loopt en dat het dus noodzakelijk is om ons voor te bereiden op het volgende hoofdstuk?’

Veldhospitaal
Halík sluit zich aan bij paus Franciscus die zegt dat de kerk een “veldhospitaal” zou moeten zijn. ‘Zij moet zich niet in een comfortabele ‘splendid islolation’ uit de wereld terugtrekken, maar over de eigen schaduw heen springen en diegenen helpen die fysiek, psychologisch, sociaal en spiritueel gewond zijn’. Dit zou onder meer kunnen verzoenen met het feit dat die kerk het tot voor kort zijn vertegenwoordigers toestond mensen te verwonden – zelfs de meest weerloze onder hen, voegt Halík eraan toe.

Diagnose, immunisatie en revalidatie
Naast het bieden van medische, sociale en liefdadige hulp – zoals ze sinds haar oprichting heeft gedaan – moet de kerk nu verder gaan. Zoals elk goed ziekenhuis, moet de kerk een diagnose stellen. “Het onderscheiden van de tekenen van de tijd omvat ook het beoefenen van een soort ‘preventieve geneeskunde’, gericht op het opbouwen van immuniteit in de samenleving tegen de dodelijke virussen van angst, haat, populisme en nationalisme. En tenslotte houdt het ook “rehab” in; dat wil zeggen het helen van de traumata uit het verleden door vergeving.”

Terug naar het hart van het evangelie
Halík suggereert dat de kerken die nu leeg staan ​​vanwege de blokkering van het coronavirus ons nu al symbolisch tonen hoe de toekomst eruit zal zien als de kerk niet serieus probeert de wereld een totaal andere vorm van christendom aan te bieden. ‘We zijn er veel te sterk van overtuigd geweest dat de wereld – dat wil zeggen ‘de anderen’ zich moet bekeren. En we hebben de noodzaak van onze eigen bekering vergeten. En dat niet alleen. We hebben niet alleen nagelaten na te denken over hoe we onszelf konden verbeteren, maar ook lieten we de vraag liggen hoe we in plaats van’ statische christenen’ ‘´dynamische christenen’ konden worden (van christen-zijn naar christen-worden)”. Halík stelt voor dat we de huidige tijd van gesloten kerken, benutten om veel dieper na te denken over de hervorming van de kerk. “Dit kan geen terugkeer zijn naar een situatie die niet langer bestaat of een terugkeer die slechts bestaat in een wijziging van externe structuren. Het moet een diepere hervorming zijn die beslissend de kern van de evangelische boodschap raakt, “de noodzaak waarover paus Franciscus altijd spreekt”.

Zoekers naar de nieuwe wijn
Halík, schrijft dat sociologische studies aantonen dat het aantal mensen dat zich thuis voelt in een traditionele religie afneemt. Dat geldt ook voor het aantal overtuigde atheïsten. Daarentegen groeit het aantal “zoekers” en mensen die ongevoelig zijn voor religieuze vragen. Hij zei dat er zoekers te vinden zijn onder zowel gelovigen als niet-gelovigen, die “verlangen naar een bron die hun dorst naar de zin / zin van het leven zal lessen”.
De tijd van de zoeker is nu aangebroken, benadrukt Halík. Maar dat betekent dat christenen moeten stoppen met bekeren.’We moeten niet proberen de zoekers zo snel mogelijk te’ bekeren ‘en ze in te lijven in de reeds bestaande instellingen en de mentale beperkingen van onze kerken… Jezus, was niet op zoek naar de verloren schapen om hen terug te brengen in de toen bestaande structuren van de Joodse religie, omdat Jezus wist dat er nieuwe zakken nodig waren voor nieuwe wijn. Christelijke gemeenschappen, parochies, bewegingen en religieuze ordes moeten proberen hetzelfde doel te bereiken dat leidde tot de oprichting van de Europese universiteiten – “dat is een School van Wijsheid waar vrije discussie en diepgaande contemplatie wordt gezocht”.’Uit dergelijke eilanden van spiritualiteit en dialoog zal een genezende kracht voor onze zieke wereld kunnen voortvloeien’, aldus Halik.

Bron: La Croix International
vertaling en bewerking: redactie www.deroerom.nl

beeld: ©creatov.nl

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *