Nogmaals: Internationale Vrouwendag

Vrouwen en genezing – in kerk en wereld

Seksisme, het idee dat sommigen superieur zijn aan anderen op basis van hun geslacht, komt nog steeds tot uiting in de opvattingen, houdingen en praktijken van de kerk ten opzichte van vrouwen

Door Nuala Kenny OC, MD | Canada in La Croix International

De Internationale Vrouwendag 2021 valt midden in een pandemie die bijzonder verwoestende gevolgen heeft gehad voor vrouwen. Quarantaine en isolatie hebben geleid tot een verhoogd risico op infectie. Ze hebben ook bijgedragen aan fysiek, emotioneel en seksueel misbruik van vrouwen en hun kinderen, vooral voor vrouwen met kleur en mensen die in armoede leven, overvolle woonomstandigheden en daklozen.
Vrouwen, die een groot risico lopen, zijn naar voren gekomen als de verborgen en onderbetaalde heldinnen van een pandemie, aangezien zij de meeste zorg verlenen aan zieken en kwetsbaren in ziekenhuizen, hospices, bejaardentehuizen en instellingen voor langdurige zorg. Velen zijn hun baan kwijtgeraakt omdat ze verantwoordelijkheden als mantelzorger op zich namen.

COVID-19 heeft langdurige schade aan vrouwen blootgelegd.
In zijn apostolische vermaning van 2016, Amoris laetitia, wees paus Franciscus op kwalen als huiselijk geweld, verschillende vormen van slavernij, de genitale verminking van vrouwen die in sommige culturen wordt beoefend, en het gebrek aan gelijke toegang tot waardig en rechtvaardig betaald werk en beslissingsrollen.
De kerk kan geweld en onderdrukking tegen vrouwen pas op geloofwaardige wijze veroordelen als zij zelf een afspiegeling is van de wijze waarop Jezus zich opstelde tegen de geïnstitutionaliseerde vrouwenhaat en als zij het seksisme aanpakt dat aanwezig is in haar eigen structuren en geloofssystemen.
De ervaringen die we met de pandemie opdoen vereisen bekering en hervorming waartegen velen in de als gletsjer bewegende kerk weerstand hebben geboden.

Jezus en vrouwen
Het jodendom was een patriarchale cultuur, des te opmerkelijker is het hoe Jezus inging tegen de culturele gebruiken van omgang met vrouwen.. Vrouwen werden buitenshuis niet gezien of gehoord en mochten de binnenplaats van de tempel niet betreden. Jezus leerde veel van zijn moedige en trouwe moeder Maria. Hij gaf aanstoot aan de apostelen door een geestelijk gesprek met de Samaritaanse vrouw die accepteert dat hij de Christus is en dit onmiddellijk aan anderen verkondigt. Jezus zag vrouwen als vriend en volgeling.
Hij reikt de hand aan vrouwen die aan de rand werden weggezet, zoals de onaanraakbare vrouw met de bloeding. Jezus leert van de ontwrichtende Syrofoenicische moeder wiens dochter bezeten was door een boze geest dat zijn bediening niet alleen voor de kinderen van Israël is.
In een samenleving waar leiders “zware lasten opleggen, moeilijk te dragen” (Mt 23, 4), vooral voor vrouwen, toont Jezus barmhartigheid jegens de vrouw die op overspel is betrapt, terwijl hij haar tot berouw roept. Moeder Maria en de vrouwen die hem tijdens zijn bediening steunden, staan aan de voet van het kruis.
Vrouwen zijn de eerste getuigen van de opstanding, maar de apostelen geloven hen niet.

Vrouwen en de kerk
Jezus’ omgang met vrouwen, en de rol van vrouwen in de vroege kerk, staan in schril contrast met de patriarchale, hiërarchische en keizerlijke kerk die we sinds de 4^e eeuw kennen. Daar heerste een antropologie gebaseerd op voorchristelijke heidense filosofen, vooral Plato en Aristoteles. Zij beschouwden vrouwen als inferieur en ondergeschikt aan mannen. Deze leer heeft de kerk eeuwenlang gedomineerd.
Het was Paus Johannes XXIII die in zijn encycliek Pacem in Terris uit 1963 melding maakte van de aanspraken van vrouwen op de rechten en plichten die een menselijke persoon ten goede komen, zowel in de privésfeer als in het openbaar.
Het Vaticaans Concilie II ging hier op door en verklaarde dat ‘met respect voor de rechten van de persoon, elke vorm van discriminatie, of die nu gebaseerd is op geslacht, ras, huidskleur, sociale positie, taal of religie, moet worden overwonnen en uitgeroeid omdat ze in strijd is met Gods bedoelingen ‘( Lumen gentium , 29).
Seksisme, het idee dat sommige mensen superieur zijn aan anderen op basis van hun geslacht, komt tot uiting in de opvattingen en praktijken van de kerk ten opzichte van vrouwen. Er is behoefte aan een nieuwe benadering. De geloofwaardigheid van de kerk vereist het.

Hervorming en vernieuwing hebben de wijsheid en ervaring van vrouwen nodig.
Paus Johannes Paulus II verklaarde in zijn apostolische vermaning uit 1988, Mulieris dignitatem , dat ” zowel man als vrouw in gelijke mate menselijke wezens zijn, beiden geschapen naar Gods beeld en gelijkenis ” (nr. 6).Maar hij beweerde dat de relatie tussen vrouwen en mannen complementair is, niet gelijk. Volgens Johannes Paulus zijn vrouwen in het huwelijk ontvankelijk en voorbestemd voor de rol van opvoeding en verzorging thuis. Deze benadering heeft hun stemmen in de kerk gemarginaliseerd en gedempt, vooral in de zorg en bescherming van de onderdrukten en kwetsbaren.
Geestelijken, die ingebed zijn in de sterke cultuur van hiërarchie, klerikalisme en privileges, hebben er moeite mee de tegenstrijdigheid van deze benadering te erkennen. Het gaat hier niet uitsluitend over “hooghartige” blanke vrouwen met privileges die macht eisen. Amerikaanse en Europese vrouwen krijgen nu gezelschap van anderen, waaronder “womanistische” Afro-Amerikaanse en ” mujerista ” Spaanse en Aziatische vrouwen die pleiten voor gelijkheid en inclusie op grond van de doop. Helaas hebben veel vrouwen de hoop verloren dat de kerk deze kwesties zal aanpakken.

Bijdragen van vrouwen aan genezing en bekering
Vrouwen weten dat we moeten praten over onze pijn, lijden en meningsverschillen. Het doorbreken van stilte en ontkenning is essentieel voor genezing.
Katholiek sociaal onderwijs ondersteunt de behoefte van vrouwen aan aandacht voor een sociaaleconomisch beleid gericht op armoede, veilige huisvesting en kinderopvang. Katholieke feministische theologie, geworteld in de ervaring van vrouwen met marginalisering, pleit voor alle kwetsbaren.
Wetenschappers onderzoeken manieren om systemische en culturele krachten tegen te gaan die kwetsbaarheid creëren en uitsluiting, uitbuiting en misbruik ontkennen. We hebben reflectie in gebed nodig over onze theologie van God en taal en beelden van God als exclusief mannelijk. En we moeten het wonderbaarlijke mysterie van wederzijdse, gelijke liefde in de Drie-eenheid onderzoeken.
Paus Franciscus heeft het kerkelijk recht herzien om toe te staan dat leken, mannen èn vrouwen, permanent worden opgenomen in de ministeries van lector en acoliet. Dit is een formele goedkeuring van wat al op grote schaal gepraktiseerd werd. Maar het is een cruciale stap om de volledige en actieve deelname van het hele volk van God, begonnen bij Vaticanum II, mogelijk te maken. Het is een belangrijke stap in de ontmanteling van klerikalisme. Vrouwen, die de voeten van jong en oud wassen, moeten helpen om Jezus’ dienend leiderschap en zijn gebruik van macht ten bate van anderen te herstellen, zonder over hen te heersen.
De katholieke feministische ethiek erkent dat de levenswijsheid van vrouwen en het bewustzijn van de schade die wordt aangericht door misbruik, verloren gaat als het in de moraal uitsluitend gaat om aandacht voor de zonde. Zowel vrouwen als mannen pleiten voor een vernieuwde theologie van seksualiteit die verder gaat dan abortus en anticonceptie. Deze moet gebaseerd zijn op liefde, wederkerigheid en gerechtigheid en op nieuwe inzichten over seksualiteit en gender. Dit is essentieel in de geloofsopvoeding van jonge vrouwen en mannen, die de giftige opvattingen over mannelijkheid die tot geweld en misbruik leiden, verwerpen.

Paus Franciscus heeft een aantal vrouwen benoemd op hoge Vaticaanse functies. Het meest opmerkelijk is zijn recente benoeming van Xaviere Zuster Nathalie Becquart als ondersecretaris van het algemeen secretariaat van de bisschoppensynode met stemrecht. De vergadering van de bisschoppensynode in Rome in 2022 draagt als motto “Voor een synodale kerk: communio, participatie en zending”. De geloofwaardigheid van deze synode vereist dat leken, vrouwen en mannen, bijdragen aan de lineamenta (werkdocument) en worden uitgenodigd om zich bij de bisschoppen aan te sluiten als stemgerechtigde leden. Vrouwen weten dat het wonder van nieuw leven alleen maar met barensweeën tot stand kan komen. De genezing en wedergeboorte van de kerk heeft meer dan ooit de ervaring en het getuigenis van gelovige vrouwen nodig.

Nuala Kenny is een zuster van liefde in Halifax, Nova Scotia en kinderarts. Ze is sinds 1999 officier in de Orde van Canada en heeft verschillende boeken gepubliceerd, waaronder Healing the Church (Novalis, 2012) en Rediscovering the Art of Dying (2017). Ze is co-auteur van Still Unhealed: Treating the Pathology in the Clergy Sexual Abuse Crisis (Novalis en Twenty-Third Publications, 2019).

Vertalingen bewerking: redactie deroerom.nl

Read more at: https://international.la-croix.com/news/religion/women-and-healing-in-the-church-and-in-the-world/13916

Geef een reactie Reactie annuleren