– Terugblik door Frans Wijnand onze Romecorrespondent | –
Paus Franciscus heeft zaterdag een ontmoeting gehad met de belangrijkste sjiïtische geestelijk leider en theoloog grootayatollah Ali Sistani. Het werd een beleefdheidsbezoek genoemd, in de residentie van Sistani, in de stad Najaf. Beide geestelijke leiders spraken drie kwartier met elkaar, er werden geen toespraken gehouden, er was geen uitvoerige persverklaring. Soberheid en eenvoud kenmerkten de ontmoeting van de 90-jarige in het zwart en de 84-jarige bisschop van Rome in het wit. Schuin tegenover elkaar, in een hoek van de ontvangstruimte. Een even veelzeggende als zeldzame foto, vooral omdat de grootayatollah zich maar zelden in het openbaar laat zien. Maar door de paus te ontvangen geeft hij een duidelijk signaal aan zijn mede-gelovigen: heb respect voor de christenen.
De paus verklaarde na het bezoek dat hij de grootayatollah had bedankt voor diens verdediging van religieuze minderheden in de regio. Ook wat de heftig vervolgde jezidi betreft, aanhangers van de Koerdische ‘volksreligie’, het jezidisme. De paus heeft er bij de grootayatollah voor gepleit dat de christenen in Irak nèt zo (vrij) moeten kunnen leven als alle andere Irakezen. Later liet grootayatollah Ali Sistani weten dat hij het – wat dat betreft – volledig met de paus eens is. En daarmee werd dit ‘beleefdheidsbezoek’ onbetwist het hoogtepunt van de vierdaagse reis van de paus. Vandaag (maandag) keert hij terug in Rome.
Paus Franciscus heeft alle vier dagen onvermoeibaar herhaald dat interreligieuze dialoog en verdraagzaamheid de bouwstenen voor bestendige vrede zijn. De sjiïten vormen maar tien procent van de wereld-moslimbevolking. Zij staan open voor vreedzame samenleving met andere godsdiensten. Christenen kunnen zich veel meer vinden in de opvattingen van de sjiïten dan in die van de soennitische moslims die zich vooral oriënteren op hun ayatolla Khomeini, in Iran.
Zijn eerste toespraak hield de paus in het presidentieel paleis in Bagdad. Daar herhaalde hij wat zijn directe voorgangers eerder al met zoveel woorden hebben gezegd: ‘Religie moet in dienst staan van vrede en broederschap. Gods naam kan niet gebruikt worden om daden van moord, ballingschap, terrorisme en onderdrukking te rechtvaardigen. Stop het geweld en extremisme zodat alle Irakezen in vrede kunnen leven, werken en bidden’.
Na het wrede geweld van de Islamitische Staat bouwen de christenen intussen samen met de moslimbevolking aan de wederopbouw van hun land. Dat staat er financieel-economisch belabberd voor, er heerst armoede en een grote werkloosheid, met name onder jongeren. ‘Ik kom als een boeteling die vergeving vraagt van de hemel en de broeders voor zoveel verwoestingen en wreedheden. Ik kom als pelgrim van de vrede, in de naam van Christus, de Vredesvorst’, aldus de paus.
In een viering volgens de Syrisch-katholieke ritus met veel wierook en gezang in de Sint-Josephkathedraal van Bagdad citeerde de paus uit de Bergrede van Christus, de zalig-sprekingen. Je hoeft volgens de paus geen held te zijn of iets groots te hebben verricht om zalig te zijn. In het leven van alledag getuigenis afleggen en openstaan voor elkaar, voor de ander is het belangrijkste. Geduld en doorzettingsvermogen zijn daarbij onmisbaar. Niet vluchten en niet naar het zwaard grijpen, zoals Petrus aanvankelijk deed.
Het motto van de pausreis naar Irak ‘Jullie zijn allemaal broeders’ werd in praktijk gebracht tijdens een interreligieuze gebedsontmoeting nabij de woestijnstad Ur, de geboortegrond van Abraham. Christenen, moslims en joden beschouwen hem als hun stamvader. ‘Dat we ons hier, op Abrahams grond bevinden, is een teken van hoop voor alle Irakezen, het hele Nabije- Oosten en de hele wereld. We mogen niet zwijgen als terroristen het geloof misbruiken. Wij, de mensen van nu, moeten de werktuigen van het kwaad veranderen in werktuigen voor de vrede. Maar er kan geen vrede zijn zo lang de anderen als ‘zij’ worden beschouwd en niet als ‘wij’. Voor vrede zijn geen overwinnaars of verliezers nodig, maar wel en alleen broeders en zusters’.
franswijnands@kpnmail.nl
Deze terugblik verschijnt morgen in het Friesch Dagblad
beeld: © vatican media