Kardinal Woelki und Ingo Brüggenjürgen |
De paus stuurt twee visitatoren naar het aartsbisdom Keulen in verband met de problematiek van het seksueel misbruik, waarover eerder dit jaar een onafhankelijk rapport werd uitgebracht. Hoe is deze stap te verstaan?
Een interview met de hoofdredacteur van de Keulse Domradio.
DOMRADIO.DE: De aankondiging van een apostolisch bezoek kwam als een verrassing en is niet erg gebruikelijk. Wat betekent dat?
Ingo Brüggenjürgen (hoofdredacteur van DOMRADIO.DE): Dit is inderdaad een heel bijzondere stap. Meestal betekent het dat een nieuwe bisschop wordt benoemd als tegelijkertijd om 12.00 uur in Rome en Keulen een aankondiging wordt gepubliceerd. Nu gaat het ook over bisschoppen, want er komen er nu twee op bezoek in Keulen, twee apostolische visitatoren, twee kerkelijke topfiguren.
De ene is kardinaal Andres Arborelius, de bisschop van Stockholm, die ook deel uitmaakt van de Congregatie voor de Clerus in de Curie in Rome. De andere is de gekozen voorzitter van de Nederlandse Bisschoppenconferentie, Hans van den Hende, bisschop van Rotterdam.
D.: Hoe moeten we ons zo’n bezoek voorstellen?
B.: De visitatoren zullen binnenkort in Keulen hun tenten opzetten en dan heel goed kijken en luisteren. Ze zijn uitsluitend verantwoording verschuldigd aan de paus, aan hem brengen ze verslag uit van hun bevindingen. Een bezoek als dit gaat veel verder dan bv. wanneer een bisschop naar een parochie komt, de boeken bekijkt en spreekt met de parochievergadering en het kerkbestuur.
D.: Hoe gaat de visitatoren te werk?
B.: Om heel duidelijk te zijn: dit is een buitengewoon onderzoek dat veel dieper gaat dan een soort controle van het kasboek, als dat het geval was zouden er niet twee hooggeplaatste personen zijn gestuurd. Men kan niet anders zeggen dan dat dit een duidelijk signaal is uit Rome, ook van gebrek aan vertrouwen in de wijze waarop de zittende aartsbisschop zijn bestuur heeft uitgeoefend. De druk op de kardinaal van Keulen neemt weer toe. De paus wil niet afgaan op de rapporten en verslagen die de kardinaal heeft gestuurd. Hij wil zelf een duidelijk beeld krijgen van de situatie en daartoe stuurt hij nu zijn mensen.
D.: Heeft een apostolische visitator bijzondere bevoegdheden?
B.: Ja, zo iemand heeft bijzonder verregaande, bijna alomvattende bevoegdheden. Ze hebben toegang tot alle dossiers, tot alle kerkelijke instellingen en kunnen onafhankelijk, naar eigen goeddunken, hun gesprekspartners kiezen en kerkelijke instanties ondervragen, in het hele aartsbisdom Keulen en ze kunnen in opdracht van de paus in het bijzonder de wijze onderzoeken waarop de aartsbisschop zijn ambt heeft uitgeoefend.
Meestal wordt een visitatie als deze in de kerk gezien als een eerste stap voor verdere maatregelen, waartoe de paus vervolgens na de rapportage kan besluiten.
D.; Hoe reageerde kardinaal Woelki? Welke opties heeft hij nu?
B.: Donderdagavond was hij in Düsseldorf, daar lieten demonstranten hem de rode kaart zien, tegen hen zei hij: “Alles komt goed!”
Ik denk dat we kunnen aannemen dat de aartsbisschop al een paar dagen op de hoogte was van de komende visitatie, dus ik beschouw dit als zijn eerste commentaar erover. Vandaag verklaarde hij dat hij vanzelfsprekend goed zal samenwerken met de pauselijke visitators en dat hij zijn best zou doen om hen bij hun werk te ondersteunen.
Voor het overige kan hij zichzelf nu wat meer rust gunnen, want hij mag geen beslissingen meer nemen zonder afstemming met de pauselijke gezanten. Kardinaal Woelki ziet zichzelf in de rol van iemand die opheldering wil verschaffen. Hij heeft fouten toegegeven, maar is van mening dat hij zichzelf, juridisch gesproken, niets te verwijten heeft, integendeel. Hij heeft zelf aan de paus gevraagd om nader onderzoek. Dat gaat nu heel diepgaand gebeuren, misschien wel verdergaander dan Woelki zelf voor ogen had.
D.: Hoe ziet de toekomst van het aartsbisdom Keulen er uit?
B.: Het aartsbisdom verkeert nog steeds in een crisissituatie en blijft maar krantenkoppen opleveren. Keulen wordt beschouwd als de trouwste dochter van Rome en de Woelki heeft daarover ook niet de minste twijfel laten ontstaan. Maar het is ook duidelijk dat de kardinaal niet zoals donderdagavond in Dusseldorf een rode kaart kreeg, maar toch wel een gele kaart van Rome. Naar mijn mening is dit nadere onderzoek een duidelijk signaal daarvoor. Ook al heeft de kerk geen videoscheidsrechter (VAR) zoals in het voetbal, de kardinaal weet heel goed wat dat voor hem en voor het aartsbisdom betekent. Het zal de komende dagen dus zeker niet saai zijn in het aartsbisdom Keulen.
Het interview werd afgenomen door Dagmar Peters, medewerker DomRADIO