Om hun namen niet te vergeten


door: Bart Verreijt |

4 mei 2019

Het is stil in de stad.
Vanaf de Xaveriuskerk aan ‘t Zand in Amersfoort begeven zich ongeveer 80 mensen op pad, sommigen met witte anjers. De groep staat stil bij enkele kleine marmeren stenen in het wegdek, vlak voor een huis.


Iemand zegt: ,,We staan hier voor het huis waar woonde: Abraham Klein, vermoord in Sobibor op 9 april 1943. 74 jaar oud…Salomon Abraham Klein, vermoord in Sobibor op 9 juni 1943, 43 jaar5 oud…” ,,dromen verwoest, gevoelens verslonden, ogen niet meer open.. voor altijd dicht” op iedere steen wordt vervolgens een witte anjer gelegd…. na enkele minuten gaat de stoet weer verder naar een volgend huis met herdenkingsstenen, telkens klinken namen van mensen die eens hier woonden en werden weggevoerd, omdat ze Jood waren of lid van het Verzet of Jehovagetuige.

Dan kondigt de Lieve Vrouwe toren aan: 8 uur, de groep staat stil en zingt het Wilhelmus … de begeleiding komt uit de openstaande ramen, de klanken van de nationale herdenking op de Dam.


De stille tocht in de Amersfoortse binnenstad wordt georganiseerd voor de Vereniging Geloofsgemeenschap ‘t Zand die zich de versterking van de (geloofs)gemeenschap ten doel stelt. Op de avond van de Dodenherdenking wordt die gemeenschapsband een tastbare menselijke werkelijkheid en een teken van opstand tegen onmenselijkheid. Wat de bezetter probeerde is mislukt: wij houden de slachtoffers in gedachten en eren hen. Je voelt dat het wel heel dichtbij komt als je staat op de plaats waar zij woonden en vanwaar ze werden weggevoerd.

Voor de deelnemers was deze stille tocht, die de laatste twee jaar niet kon worden gehouden vanwege corona, ook een geschikt alternatief voor de herdenking die op hetzelfde tijdstip wordt gehouden op het terrein van het voormalige Kamp Amersfoort, dat buiten de stad ligt.

Het is inmiddels een traditie geworden dat tot besluit van deze 4 mei herdenking de deelnemers elkaar treffen in Franciscus Xaveriuskerk, waar de gemeente Amersfoort de inwoners ontvangt met koffie en hen ook een herdenkingsconcert aanbiedt.

De Stichting Herdenkingsstenen waarmee de Vereniging samenwerkt, heeft tussen 2015 en 2019 een en twintig steenleggingen gehouden. Op 201 adressen in de stad werden 412 herdenkingsstenen gelegd met de namen van de mensen die daar eens woonden, maar werden weggevoerd en vermoord door het naziregime. Bij iedere steenlegging reciteerde een vertegenwoordiger van de Amersfoortse Joodse gemeenschap het Kaddish, het gebed voor de doden.

De reeks steenleggingen is intussen voltooid.
Ter afsluiting van deze fase van de activiteiten van de Stichting Herdenkingsstenen is een boek uitgegeven met de levensverhalen van een aantal omgekomen mensen. Verder heeft burgemeester Lucas Bolsius op 4 mei 2020 in de beeldentuin van museum Flehite een bijzondere gedenksteen onthuld om alle Amersfoortse slachtoffer van de naziterreur te herdenken, ook degenen voor wie geen monument of herdenkingssteen is. Juist in de tuin van Flehite omdat in dit museum veel verhalen worden verteld over deze donkere bladzijde uit de Amersfoortse geschiedenis.

Nu haar eerste taak is voltooid gaat de Stichting de komende jaren verder met een educatieve doelstelling, voor jong en oud, want we willen niet vergeten wat er zich heeft afgespeeld, zo dichtbij, midden onder ons.

https://www.youtube.com/watch?v=n6VowrmTTFM&t=618s
(video
stille tocht 2017)
Boek: Channa Kalman, Hun namen niet vergeten,  uitgever Spitwerk. ISBN-nummer is: 978-90-824530-5-8. Amersfoort 2019

foto’s Henk Stokker (Vereniging Geloofsgemeenschap ’t Zand)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *