Brief uit Rome
Door Robert Mickens voor La Croix International |
De Heilige Stoel doet een wanhopige laatste poging om het ontwerp te wijzigen van een wet die uitingen van homohaat verbiedt, terwijl de meerderheid in het democratische Italië, achter dit wetsontwerp staat.
De Heilige Stoel of het Vaticaan -juridisch twee verschillende grootheden- betekenen voor de meeste mensen maar één ding: het hoofdkwartier van de katholieke kerk of het bureaucratische centrum van een twee millennia oude religieuze kolos. En die kolos stort steeds meer in, zoals ik in mijn vorige brief uit Rome betoogde. Deze ontwikkeling is met de Reformatie begonnen. In de tijde van de Verlichting in de 17e eeuw zette dit proces zich voort. Toen het ancien régime- de machtsverdelingen tussen “troon en altaar” in het oude Europa plaatsmaakte voor democratie, probeerde de kerk – vooral het deel dat met Rome was verbonden – met alle spirituele en wereldse middelen die tot haar beschikking stonden, een barricade op te werpen tegen de modernisering van haarzelf en haar onderdanen.
De vergeefse poging van de kerk om vrede te sluiten met de moderniteit
Van tijd tot tijd verhieven ‘verlichte’ christenen hun stem om de hiërarchie van de kerk te waarschuwen dat verzet tegen de modernisering zinloos was. Uiteindelijk probeerde het Tweede Vaticaans Concilie (1962-65) vrede te sluiten met de ‘moderniteit’, inclusief de democratie. Het is nu duidelijk dat het Concilie daar niet in is geslaagd, althans niet helemaal. Men hoeft alleen maar te verwijzen naar de voortdurende pogingen van katholieke bisschoppen in verschillende delen van de wereld om democratisch gekozen regeringen en staatshoofden van soevereine staten te dicteren welke politiek zij moeten volgen.
De Amerikaanse bisschoppen, bijvoorbeeld, hebben dit de afgelopen 40 jaar gedaan met betrekking tot de kwestie van abortus. In een vruchteloze poging, om mensen te overtuigen abortus te verwerpen, hebben ze politiek conservatieve bewegingen gefinancierd en hebben ze tot burgerlijke rechtbanken hun toevlucht genomen om een abortuspraktijk simpelweg te verbieden.
Deze politieke en juridische strategie hebben die de katholieke prelaten vooral gevolgd omdat ze hun eigen morele gezag zagen verdampen, vooral na hun rampzalige en absoluut onvoldoende reactie op seksueel misbruik van kinderen en adolescenten door geestelijken. In toenemende mate slagen bisschoppen er niet in de leden van hun eigen kerk ervan te overtuigen hoe ze moeten reageren op de morele en sociale problemen van deze tijd. In feite hebben de bisschoppen en de institutionele kerk die ze denken te “leiden” bijna alle geloofwaardigheid en invloed verloren.
De hiërarchische kerk in Italië begint af te brokkelen
Neem de bisschoppen van Italië. In dit land, dat geografisch gezien de thuisbasis is van het pausdom, noemt driekwart van de bevolking zich nog steeds katholiek, zo toont recent onderzoek aan. Dit is een aanzienlijke daling ten opzichte van een paar decennia geleden, toen meer dan 90% van het Italiaanse volk gedoopt werd. Maar het is nog steeds een aanzienlijke meerderheid. De bisschoppen hier worden echter steeds minder relevant in het leven van de mensen. Het laatste duidelijke voorbeeld hiervan was hun onvermogen om Italiaanse wetgevers ertoe te brengen een wetsontwerp tegen uitingen van homohaat aan te passen. Afgelopen november nam het Huis van Afgevaardigden dit wetsvoorstel aan en momenteel wordt het besproken in de Senaat. De bisschoppen, traditionalistische katholieken en rechtse politici vrezen dat op grond van deze wet priesters of godsdienstleraren aangeklaagd kunnen worden als ze de kerkelijke leer over menselijke seksualiteit zouden brengen.
En een van hun meest absurde zorgen is dat katholieke scholen gedwongen zullen worden een nieuwe Nationale Dag tegen Homofobie in acht te nemen, alsof dit een schending van een religieus principe is. Maar 60% van de Italianen is voorstander van de voorgestelde wetgeving.
Het Vaticaan grijpt in
De bisschoppen zijn er totaal niet in geslaagd het volk of hun democratisch gekozen vertegenwoordigers ervan te overtuigen dat er redenen zijn om zich tegen deze wet te verzetten.
Waarom? Duidelijk, omdat de publieke opinie zegt dat de bisschoppen hun boekje te buiten gaan en de argumenten die ze gebruiken ongepast zijn, irrelevant en ronduit fout. In een ongekende juridische actie op 17 juni gaf de Heilige Stoel bijna toe dat de bisschoppen hebben gefaald en hun volk hebben verloren toen de Heilige Stoel een “nota verbale” – een officiële mededeling tussen soevereine staten – aan de Italiaanse ambassade deed toekomen. De eis was dat de voorgestelde wet wordt herzien. De nota beriep zich op het Verdrag van Lateranen, een juridische overeenkomst tussen de Heilige Stoel (Vaticaanse Staat) en de Italiaanse staat in 1929 die bepaalde rechten voor de katholieke kerk in Italië vastlegt. De Heilige Stoel stelde dat het onderhavige wetsvoorstel een aantal clausules van het Verdrag van Lateranen schond.
Op allerlei niveaus in het land ontstond er een discussie of deze stap van de Heilige Stoel neerkwam op inmenging van het Vaticaan in de aangelegenheden van een onafhankelijke staat.
Ten minste één redacteur van een krant herinnerde de lezers eraan dat Italië niet langer een “kolonie” van het pausdom of het Vaticaan is. Premier Dragi benadrukte nog eens dat de Italiaanse staat een seculiere staat is. Anderen betoogden dat de katholieke hiërarchie zich vooral moest beperken tot zaken van gebed e.d. en dat zij de zaak van de democratie moesten overlaten aan de wetgevers en degenen die hen hebben gekozen.
Een ongelukkig einde voor de status quo
De Heilige Stoel heeft inderdaad het recht om stappen te zetten zoals ze heeft gedaan: bezorgdheid uiten over een voorstel dat mogelijk wet gaat worden.
Maar was het niet verstandiger om dit aan een ‘scheidsrechter’ over te laten als het wetsvoorstel zou zijn aangenomen, was de gevolgde procedure de meest prudente manier van handelen? Waarschijnlijk niet. Zelfs als zou worden vastgesteld dat met deze wet het Verdrag van Lateranen zou worden geschonden, het morele gezag van de institutionele Kerk en haar bisschoppen zal door deze stap verder in diskrediet worden gebracht. De meerderheid van de Italianen ziet het Vaticaan al als een instantie die de wil van het volk tegenwerkt. Als een arbiter in het voordeel van de Heilige Stoel zou beslissen, zou dat in de gedachten van de mensen alleen maar versterken dat de kerk de macht blijft uitoefenen, en dat dit niet zou moeten worden toegestaan in een soeverein democratisch land . En het zou er ook toe kunnen leiden dat nog meer krachten in Italië — zowel conservatief als progressief — het Verdrag van Lateranen willen ontbinden, een stap die in bepaalde kringen al aanzienlijke steun geniet. Wat er ook gebeurt, het gebruik van juridische middelen door de Heilige Stoel om te proberen Italië zijn wil op te dringen, zal waarschijnlijk geen gelukkig einde hebben. Deze week kan de geschiedenis ingaan als het begin van de ineenstorting van de status-quo tussen kerk en staat in het “Bel Paese” (het schitterend land) – het laatste bolwerk in het oude, anachronistische denkkader dat niet langer het Lichaam van Christus of de rest van de mensheid dient.
Volg mij op Twitter @robinrome
Read more at: https://international.la-croix.com/news/letter-from-rome/the-vatican-confesses-the-hierarchical-church-has-lost-the-people/14543
beeld: heiligen.net