In Tilburg woedt een felle discussie over een standbeeld van Petrus Donders (1809-1887), die eind 19e eeuw als missionaris naar Suriname trok en zich daar, op een afgelegen plek in het regenwoud, inzette voor melaatsen.
De discussie raakt een gevoelige snaar. Aan de ene kant staan mensen uit de regio die ‘Peerke’ sinds mensenheugenis beschouwen als een heilige, die zich op heldhaftige wijze inzette voor de tot slaaf gemaakten. Aan de andere kant staan antiracistische groepen die in het beeld van een witte pater in habijt die zijn hand legt op het hoofd van een geknielde, half ontblote slaaf voor hem, een verwerpelijke afbeelding zien van witte superioriteit.
Het probleem is dat de verhitte gemoederen een vruchtbare dialoog en een gezamenlijk zoeken naar een oplossing in de weg staan. Peerke’s moed en inzet zijn een bron van inspiratie, ook nu nog. Maar hij leefde en werkte in een koloniale periode. Westerse missionarissen werkten mee aan een ‘beschavingsoffensief’, waar we nu vraagtekens bij plaatsen. We leven in een multiculturele samenleving, waar bevolkingsgroepen uit voormalige gekoloniseerde regio’s de witte Nederlanders een spiegel voorhouden. Zij zien haarscherp dat de beeldtaal die de maker van het standbeeld gebruikte begin 20e eeuw, aansluit bij een wereldbeeld uit koloniale tijd.
Leren kijken vanuit het perspectief van de ander behoort tot de kern van missie. Br. Bernardus Peeters OCSO, voorzitter van de Konferentie Nederlandse Religieuzen, pleitte er onlangs voor om het standbeeld van Peerke neer te zetten in het Petrus Donders Park aan de rand van Tilburg, waar een uitstekend paviljoen staat met het zeer maatschappelijk betrokken Museum voor de Naastenliefde. Hij schreef: “In die omgeving kan de beeldtaal van dit standbeeld goed worden uitgelegd en in een geseculariseerde samenleving tot haar recht komen.” Wellicht is het ook een goed idee dat we in Nederland het voorbeeld volgen van de Amerikaanse Jezuïeten. Zij maakten onlangs een substantieel bedrag beschikbaar voor studiebeurzen van Afrikaans-Amerikaanse studenten. Op die wijze willen zij concreet laten zien dat zij hun aandeel aan het slavernijverleden erkennen en willen bijdragen aan de strijd tegen institutioneel racisme.
bron: KNR- Gerard Moorman
beeld: https://mcusercontent.com