Van tovenaars en stervertolkers

De kerk viert vandaag de feestdag van de drie wijzen, de Driekoningen. Hun verhaal staat in de Heilige Schrift en is vandaag de dag nog steeds een mysterie. Hier zijn de belangrijkste feiten over de levende gewoonten van de “magiërs uit het oosten”.

Wat zegt de Bijbel over de drie koningen?

Afhankelijk van de vertaling vertelt het evangelie van Matteüs over wijzen, magiërs of astrologen uit het Oosten die, een ster(renbeeld) volgend, via Jeruzalem naar Bethlehem kwamen om de pasgeboren koning van de joden te zoeken. Ze vonden hem in een stal en gaven het kindje Jezus goud, wierook en mirre. 
De dokter van de kerk Origenes (ca. 185 tot 255 n.Chr.) sprak voor het eerst over het drietal magiërs, dat hij aan de drie gaven ontleende. De kerkarts Tertullianus (ca. 160 tot 225) haalde geschriften uit het Oude Testament aan om de magiërs voor het eerst koningen te kunnen noemen.

Hoe gingen het volksgeloof en de kunst om met het onderwerp? 

Volksgeloof maakten van de koningen tovenaars uit verschillende delen van de wereld. Hun namen worden sinds de zesde eeuw gegeven als Caspar, Melchior en Balthasar. In de kunst wordt Caspar meestal afgebeeld als een Afrikaanse die mirre geeft, Melchior als een Europeaan die gouden schatten overhandigt en Balthasar als de Aziatische koning die wierook naar de kribbe brengt.

Hoe zijn de vermeende botten van de Drie Wijzen naar Keulen gekomen?

In 1164 ontvoerde de aartsbisschop van Keulen, Rainald von Dassel, die kanselier was van keizer Friedrich Barbarossa, de relieken van de drie mannen van het veroverde Milaan tot aan de Rijn. Dit maakte Keulen en zijn kathedraal tot een van de belangrijkste pelgrimsoorden van de middeleeuwen. De gouden reliekschrijn, vervaardigd door Nikolaus von Verdun aan het begin van de 13e eeuw en bewaard in de kathedraal, is een van de belangrijkste uit de Middeleeuwen.

En hoe kwamen de botten eerder in Milaan?

Legenden en rapporten die vertellen over de drie wijzen verschijnen alleen in verband met de verering in Keulen. Volgens deze overlevering zou St. Helena, de moeder van keizer Constantijn, niet alleen het “ware kruis” van Jezus, zijn “heilige mantel” en de sluier van de Moeder van God in het Heilige Land hebben ontdekt, maar ook de beenderen van de drie koningen en bracht ze naar Constantinopel. Er zijn ook berichten uit de 12e en latere eeuwen over hoe de botten in Milaan terechtkwamen.

Waarom zijn er twijfels over de authenticiteit van de relikwieën?

Historici hebben grote twijfels over de vraag of de relikwieën die in Keulen worden vereerd, echt zijn. Je vraagt ​​je af of het hele verhaal gewoon een slimme enscenering van Barbarossa en Rainald von Dassel was. De historicus Ralf Lützelschwab uit München is verbaasd over het feit dat tot de botten werden ontvoerd uit Milaan, geen enkele historische bron in de zelfbewuste Italiaanse stad relikwieën van de Drie Koningen vermeldde. Hedendaagse getuigen zwijgen ook over de verering van mannen die nooit officieel door de kerk heilig zijn verklaard.

Welke betekenis hebben de wijzen uit het Oosten voor de kerk van vandaag?

De katholieke kerk viert het feest van de drie koningen op 6 januari, gevierd wordt dat Jezus zijn koninklijke waardigheid aan de wereld openbaarde. De wijzen worden ook vereerd als de patroonheiligen van reizigers, pelgrims, kooplieden, herbergiers en bontwerkers. Driekoningen is nog steeds een feestdag in Beieren, Baden-Württemberg en Saksen-Anhalt.

Hoe komt het dat de Driekoningen de aanleiding werd voor een belangrijke geldinzamelingsactie van de katholieke kerk?

In veel streken is het sinds de middeleeuwen gebruikelijk dat kinderen en jongeren rond Driekoningen van huis tot huis gaan, zegeningen toewensen en geschenken inzamelen. De Sternsinger-campagne is een door de kerk georganiseerde geldinzameling in de Duitstalige landen, waarbij kinderen verkleed als koningen donaties inzamelen voor hun leeftijdsgenoten in nood in ontwikkelingslanden.

Meestal schrijven of plakken ze de zegen “C + M + B” die bij het betreffende jaar hoort, op de deur van het huis. De afkorting staat voor “Christus mansionem benedicat”, Christus zegene dit huis, maar herinnert ook aan de namen van de drie koningen die uit de traditie zijn overgeleverd.

bron: Vatican News

beeld: jeroen eck -sfx amersfoort