De kerkverlaters, waarheen gaan ze?

Twee jaar geleden schreef Guido Dierickx sj een bijdrage voor Igniswebmagazine over bovenstaande vraag. Een bijdrage die de cijfers in een breder perspectief plaatst en wellicht aanzet geeft tot ander beleid.
Waarom telt onze katholieke kerkgemeenschap zo veel kerkverlaters? Een antwoord biedt de Britse socioloog en theoloog Stephen Bullivant in zijn boek Mass Exodus: Catholic Disaffiliation in Britain and America since Vatican II. De gegevens waarop hij steunt komen hoofdzakelijk uit de Verenigde Staten en uit het Verenigd Koninkrijk, maar kunnen ook ons veel leren. 

Sinds de jaren zestig loopt de kerk gestaag leeg. Waarom? Socioloog en theoloog Stephen Bullivant wijst op enkele ingrijpende veranderingen die begonnen in de vorige eeuw. En wat is de rol van het Tweede Vaticaans Concilie?

In de bloeitijd van de jaren vijftig bedroeg het aantal kerkgangers onder de Amerikaanse katholieken 75 procent

In beide landen worden jaarlijkse, of tweejaarlijkse, enquêtes gehouden met onder meer vragen over het kerkelijke lidmaatschap bij de geboorte en bij de bevraging. De vergelijking tussen beide antwoorden laat toe de uitstroom uit de kerkgemeenschap te schatten. En natuurlijk ook de instroom, de bekeerlingen, maar die compenseert niet de uitstroom. In het VK waren er in recente jaren tien kerkverlaters voor één bekeerling tot de katholieke kerk, in de VS zeven voor één.

Het concilie wilde de kwaliteit van de kerkelijke participatie opdrijven

…. Het concilie heeft de kerkverlating niet veroorzaakt maar evenmin tegengehouden, al werd dat wel verhoopt. Op zijn gezag werd een liturgische vernieuwing doorgevoerd die het devotionele leven van vele ‘gewone gelovigen’ ondermijnd heeft. Tijdens de mis een rozenhoedje bidden kan iedereen, de Bijbellezingen begrijpen kan niet iedereen. Het concilie wilde de kwaliteit van de kerkelijke participatie opdrijven, desnoods ten koste van enig verlies aan kwantiteit. Was een andere strategie mogelijk?

Lees het volledige essay op igniswebmagazine.nl