Dit is ook vakantietijd

De bedelaars van de Dom van Keulen, “Ze horen bij de kathedraal”

Mensen die door welke omstandigheden ook aan de rand van de samenleving terecht komen, in de vakantietijd kun je hen overal tegenkomen. Hun verhaal, hoe verschillend ook, kent ook veel overeenkomsten. Het verhaal van Ilia staat voor dat van veel anderen.

Bedelaars maken deel uit van het stadsbeeld van Keulen. Voor kerken, op het station, in het voetgangersgebied – overal zitten ze en vragen om geld. Ook bij de kathedraal. Hoe gaan mensen daar ermee om? En de vele duizenden toeristen en vakantiegangers per dag?

Ilia heeft betere tijden gekend. Zegt hij, glimlachend, zodat je zijn slechte gebit kunt zien. “Ik heb ook een keer werk gehad”, vertelt de kleine donkerharige man met de dikke bril, de zwarte pet en het grote kruis om zijn nek, op zoek naar de juiste termen in het Duits. “Bij het spoor en bij Amazon”, somt hij op. Na een pauze voegt hij eraan toe: “Geen geld van de sociale dienst.” Dat lijkt hem in dit verband belangrijk: dat deze beroepen hem op de lange termijn toch niets hebben opgeleverd. In ieder geval geen uitkering van de sociale dienst en geen basiszekerheid op oudere leeftijd, wat overbodig zou maken wat hij nu doet: namelijk bedelen.

Toedoeningen van het lot hebben Ilia van de baan gegooid. Hij krijgt geen geld van officiële kantoren. / © Beatrice Tomasetti (DR)
Ilia op zijn vaste plek bij de ingang van de kathedraal / © Beatrice Tomasetti ( DR )

“Goed gedaan”, mompelt hij weer …wil hij duidelijk maken dat hij ooit zoiets had als een normaal leven met een regelmatig inkomen? Eens stond hij aan de andere kant van het leven, die kant waar je niet op de grond zit, de hele dag mensen voorbij ziet komen en al blij bent als iemand wat kleingeld in de uitgestoken plastic beker gooit. Heel af en toe knikt iemand, nauwelijks merkbaar naar hem, terwijl Ilia hem bedankt voor elke munt. Of zelfs iemand stopt en vraagt hoe het met ze gaat. “Oké”, antwoordt de 60-jarige met een enkel woord , niet in staat tot verdergaande reactie omdat hij nooit Duits leerde. Hoewel hij, zoals hij bijna trots meldt, al elf jaar in Keulen woont.

Kathedraaltoeristen zijn niet vrijgeviger dan anderen

Dag in dag uit zit hij voor de kathedraal, op zijn zelfgemaakt kistje waarover hij een Aldi-tas heeft uitgespreid om hem weerbestendig te maken. Zijn vaste plaats is links voor het hoofdportaal, waar de vele toeristen of kerkgangers, die vaak na een haastig bezoek de kathedraal verlaten, hem moeten passeren, zonder hem een blik waardig te keuren. Onopgemerkt blijven in de grote drukte, dat is het lot van Ilia. Toch hoopt hij dat de vreemdelingen na een inspirerende ervaring in de kathedraal iets voor hem over zullen hebben. Bovendien maakt hij een slecht geweten wakker en doet een beroep op barmhartigheid. Kerk en aalmoezen dat hoort bij elkaar, zelfs in de hoofden van degenen die niets hebben met het geloof of het katholieke.

Ilia moet geduld hebben totdat iemand geld in zijn beker gooit. / © Beatrice Tomasetti (DR)
Ilia moet geduld hebben totdat iemand geld in zijn beker gooit. / © Beatrice Tomasetti ( DR )

In uitzonderlijke gevallen is het soms een biljet van vijf euro dat Ilia krijgt. Dan kust hij hem als een talisman en laat het snel verdwijnen in de jaszak van zijn zwarte anorak. Een meevaller, zeg maar, die hem korte tijd doet stralen, maar die niet de indruk mag wekken dat het de moeite waard is om hier te zitten, omdat het vanwege de vele, vele voorbijgangers geld zou regenen. Dat zou potentiële donoren kunnen afschrikken van een goede daad. De “business” is immers niet elke dag hetzelfde. En kathedraal-toeristen zijn niet vrijgeviger dan anderen. Totdat er grotere bedragen bij elkaar komen – gemiddeld misschien 20, 30 euro per dag – moet Ilia het een paar uur volhouden en geduld hebben. “Als het regent geen geld”, legt hij uit, “en als zon schijnt is het te warm voor mijn hart .” Hij wijst naar zijn borst en voegt eraan toe: “Twee stents, niet goed.” Vroeger zou een mooie zomerdag 50 euro en meer hebben opgeleverd, maar dat was voor Corona, vertelt hij moeizaam in gebroken Duits. De middaghittte, de volle zon, kan hij niet meer verdragen.

Toevalstreffer leidt vaak tot een mislukt levensplan

Ilia werd geboren in Bulgarije. Wat hem precies ontregelt heeft, waarom hij het huis verliet en zijn hoop vestigde op een beter leven in Duitsland, is iets waarnaar we alleen kunnen gissen. Op een gegeven moment was er geen werk meer, geen appartement en geen familie thuis, zegt hij in een paar trefwoorden die wijzen op de omvang van zijn ellende. Vaak is een speling van het lot voldoende als trigger om een hele kettingreactie van falen in gang te zetten. Met andere woorden: geen werk meer, dus geen huisvesting meer, laat staan een gelukkig gezinsleven. “Vrouw ziek, toen dood, alles totaal kapot, ik gebroken.” Zo klinkt het mislukte levensplan in de versie van Ilia.

Op de grond van de kerk, direct bij de portalen, worden bedelaars getolereerd, maar niet binnen. / © Beatrice Tomasetti (DR)
Op de grond van de kerk, direct bij de portalen, worden bedelaars getolereerd, maar niet binnen. / © Beatrice Tomasetti ( DR )

Plotseling lopen de tranen over het gezicht van de donkere man. Ook zijn zoon Peter is overleden, voegt hij er berustend aan toe, een jaar geleden, op 38-jarige leeftijd tijdens een operatie. Het zoveelste kantelpunt in Ilia’s leven. Het verdriet, de pijn en dat eigenlijk “niets echt goed is” in zijn leven staan op dit moment op zijn gezicht geschreven. Dan wijst hij naar de rozenkrans met dikke houten kralen die hij om zijn pols heeft gebonden, veegt zijn gezicht af en omarmt het zilveren kruis. “Dat mijn dokter”, zegt hij. “De God. Dat mijn bescherming.” Met een gebaar geeft hij aan dat hij voor elke gulle gift een zegen geeft. Hij nam dit over van spirituele meesters. Het is een beetje stuntelig, maar warm bedoeld en zijn manier van bedanken.

bron en beeld: domradio.de

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *