Afgelopen vrijdag heeft er in Rome een bijzondere bijeenkomst plaatsgevonden. De 62 bisschoppen van de Katholieke Kerk van Duitsland, die deze week op ad-liminabezoek zijn, kregen de gelegenheid de Duitse Synodale Weg toe te lichten voor de hoofden van diverse dicasteries van de Romeinse Curie. Die werden op hun beurt uitgenodigd om hun zorgen en bezwaren tegen de ingrijpende hervormingsplannen in het gezicht van de Duitse bisschoppen te uiten zonder zich te kunnen verschuilen achter anonieme Vaticaanse teksten.
Duitse bisschoppen en Romeinse curie staan onder druk
Vaticaan vreest veenbranden
Het langverwachte debat tussen curie-kardinalen en Duitse bisschoppen heeft aangetoond dat beide partijen onder grote druk staan. Het gaat om de legitimiteit van een eigen interpretatie in het soms veeleisende dispuut. De notulen van het debat van Duitse bisschoppen en curie-kardinalen in het “Institutum Augustinianum” op het Sint-Pietersplein op 18 november 2022 zouden wel eens een plaats in de kerkgeschiedenis kunnen krijgen.
Voor het eerst hadden Duitse bisschoppen een forum in Rome om centrale eisen van het Duitse hervormingsdebat over de synodale weg voor te leggen aan leidende personen in de curie. Die moesten op hun beurt voor het eerst hun zorgen en bezwaren bespreken met de bisschoppen zonder zich te kunnen verschuilen achter anonieme Vaticaanse teksten.
Maken Ladaria en Ouellet hun zorgen openbaar?
Beide partijen verklaarden dat het debat open en broederlijk was. En beide partijen lijken erop gebrand dat hun argumenten publiekelijk worden erkend.
De Duitse voorzitter van de bisschoppenconferentie, Georg Bätzing, heeft de eerste stap gezet door zijn lange inleidende verklaring te publiceren. Nu is het de beurt aan de curiekardinalen Luis Ladaria (verantwoordelijk voor de geloofsleer) en Marc Ouellet (verantwoordelijk voor de bisschoppen in zo’n 3.000 bisdommen wereldwijd) om hun keynote speeches openbaar te maken. Bovendien moet er een protocol van het debat zijn dat door alle deelnemers is ondertekend.
Voor Vaticaanse omstandigheden betekent dit een enorme sprong voorwaarts in transparantie en een cultuur van discussie – en biedt het de basis voor het voortzetten van het debat. In de toekomst zullen hervormingsvoorstanders uit andere landen ook kunnen terugvallen op wat de Duitsers in Rome aan de orde stelden bij de curie-kardinalen. Deze teksten krijgen daarmee een heel andere uitstraling dan de teksten van de synodale vergadering in Frankfurt am Main, eerder dit jaar
Meerderheden in beide kampen onder druk
Tegelijkertijd kunnen de conservatieve critici van de synodale weg voortaan in Duitsland stellen dat ze veel steun kregen van de curie. De kritiek van curiekardinalen als Ladaria, Ouellet, You of Koch wordt nu gecombineerd met die van Duitse bisschoppen als Voderholzer, Oster of Hanke.
De meerderheden zijn ongeveer een spiegelbeeld van elkaar. Terwijl ongeveer tweederde van de Duitse Bisschoppenconferentie voor ingrijpende veranderingen in het canoniek recht en de morele leer stemde, zijn de voorstanders in het Vaticaan die zouden stemmen voor de wijding van vrouwen of de zegening van homoseksuele paren een minderheid.
Maar de meerderheden in beide kampen staan blijkbaar onder druk.
Bätzing sprak in Rome met zorgelijke lijnen op zijn voorhoofd over het “ongeduld van het volk van God” in Duitsland. Hij constateerde dat steeds minder mensen in katholieke gemeenschappen en verenigingen, maar ook in theologische faculteiten, begrip tonen voor de standpunten van het Romeinse leergezag over vrouwenkwesties of over seksuele moraal.
Hoe worden deze zorgen aan de orde gesteld op de Synodale Weg?
Een nieuw perspectief domineert al lang de debatten en papers van de Synodale Weg. Het is vrij onwaarschijnlijk dat de hervormingskrachten tevreden zullen zijn als de bisschoppen na hun gesprekken in Rome melden dat ze er in ieder geval in zijn geslaagd de deuren open te houden voor een voortzetting van de synodale weg.
Deze deuren in ieder geval tijdelijk sluiten om meer rust in het gemeenschappelijke huis te brengen, was de suggestie van kardinaal Ouellet, die ook geplaagd werd door zorgen. Hij stelde een “moratorium” voor het synodale pad voor, d.w.z. een tijdelijke opschorting van het hervormingsdebat in Duitsland. Bätzing interpreteerde dit als een poging van het Vaticaan om een gevreesde “veenbrand” in te dammen die, gebaseerd op de Duitse hervormingseisen, zich zou kunnen verspreiden naar grote delen van de katholieke wereldkerk.
Een moratorium zou het door de paus in gang gezette wereldwijde synodale proces misschien een kleine voorsprong kunnen geven, en de onstuimig oprukkende Duitse hervormers hadden wellicht er goed aan gedaan meer rekening te houden met opvattingen in de universele kerk.
Maar aangezien de meeste Duitse bisschoppen dit resoluut verwierpen, waren ze het eens over de formule dat de bekommernissen van de Romeinse Curie nu zouden worden meegenomen in de beraadslagingen van het synodale pad. Gezien de meerderheden die gebleken zijn op de Synodale Weg is het echter onwaarschijnlijk dat de inhoud, de richting of het tempo van het Duitse hervormingsdebat daardoor merkbaar beïnvloed zou worden.
bron:domradio.de
beeld: https://www.dbk.de/fileadmin/processed/c/1/csm_Ad-limina2022-11-14_Augustinianum_IMG_1888_8f4d02490a.jpeg