‘Religieus is kerkelijk’ gaat niet meer op
In Duitsland overwegen veel mensen de kerk te verlaten, zo blijkt uit een recent onderzoek. Vooral katholieken overwegen hun kerk te verlaten. Volgens een enquête overweegt 25% van de kerkleden in Duitsland de kerk te verlaten. Onder hen vormen de katholieken met tweederde een duidelijke meerderheid.
Dat blijkt uit de Religiemonitor die donderdag door de Bertelsmann Stichting in Gütersloh is gepubliceerd. 81 procent van al degenen die bereid waren te vertrekken, zei dat ze het vertrouwen in religieuze instellingen hadden verloren als gevolg van schandalen.
“Dit is waarschijnlijk waar de misbruikschandalen en de onwil van de Romeinse curie om te hervormen worden weerspiegeld”, zegt Stephan Vopel, expert op het gebied van sociale cohesie van de stichting.
Een op de vijf kerkleden kondigde aan een vast voornemen te hebben om te vertrekken. Hoe jonger de leeftijdsgroep, hoe vaker de respondenten deze wil kenbaar maakten. Bij de 16- tot 24-jarigen was dat 41 procent, bij de 25- tot 39-jarigen 35 procent, bij de 40- tot 54-jarigen en de 55- tot 69-jarigen circa 20 procent en bij de 70-jarigen 5 procent jarigen en ouder.
Religieuze zelfevaluatie in de loop van de tijd
92 procent van degenen die wilden vertrekken, was het eens met de stelling dat men ook christen kan zijn zonder kerk. Dit werd ook bevestigd door 84 procent van de leden die in de kerk willen blijven. “Hieruit blijkt dat de vergelijking ‘religieus is gelijk aan kerk’ voor veel mensen niet langer van toepassing is”, legt religie-expert Yasemin El-Menouar uit.
De studie kijkt ook naar de religieuze zelfpercepties van mensen in de loop van de tijd. Terwijl tien jaar geleden bijna de helft van de ondervraagden (47 procent) zei een sterk geloof in God te hebben, is dat nu 38 procent. 25 procent gelooft helemaal niet meer in God; tien jaar geleden was dat 21 procent. Een op de drie (33 procent) omschrijft zichzelf als helemaal niet religieus – een stijging van tien procentpunten. Daarentegen daalde het aandeel mensen dat zichzelf omschrijft als zeer religieus van 20 naar 16 procent. 14 procent gaat minstens één keer per maand naar een dienst – een daling van 6 procentpunten.
Het belang van de kerk verandert
In Duitsland behoren ongeveer 41 miljoen mensen tot de katholieke en protestantse kerken. In 2021 zakte hun aandeel voor het eerst onder de 50 procent van de totale bevolking. Tegelijkertijd bereikte het aantal mensen dat de kerk verliet een hoogtepunt van ongeveer 639.000.
Volgens de Bertelsmann Foundation verandert de sociale status van de kerk, wat ook gevolgen heeft voor de historisch gegroeide samenwerking met de staat. Vopel stelde de vraag hoe andere geloofsgemeenschappen meer rechten en plichten zouden moeten krijgen – bijvoorbeeld op het gebied van welzijn of onderwijs. “Een eigentijds, modern religieus beleid moet rekening houden met de religieuze en ideologische diversiteit die zich al lang als sociale normaliteit heeft gevestigd”, eiste hij.
Voor de Religiemonitor ondervroeg het Infas Instituut afgelopen zomer in opdracht van de Bertelsmann Foundation 4.363 mensen in Duitsland en nog eens 6.294 mensen in Nederland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Spanje, Polen en de VS. Volgens de informatie is dit een representatief onderzoek.
Studie: Het belang van de kerken neemt steeds verder af
Volgens een studie blijven de christelijke kerken aan maatschappelijk belang inboeten met een aanhoudende daling van het aantal leden. Volgens het onderzoek spelen veel meer mensen, na dramatische aantallen die de protestantse en katholieke kerken de afgelopen jaren hebben verlaten, met het idee om de instelling de rug toe te keren. De katholieke kerk wordt onevenredig zwaar getroffen door exit-overwegingen, zo blijkt uit de “Religiemonitor 2023” van de Bertelsmann Stichting. Voor dit doel heeft het Infas Institute in de zomer representatief 4.363 mensen van 16 jaar en ouder in heel Duitsland ondervraagd.
Bron domradio/Bertelsmannstiftung
beeld: pixabay