De katholieke kerk moet opener worden
De Wereldsynode begint deze woensdag haar werk in Rome. Sommigen spreken van een ‘supersynode’, anderen waarschuwen voor ketterijen. Geschillen tussen de 464 deelnemers zijn voorzienbaar. En voor het eerst mogen vrouwen stemmen. Misschien wel het belangrijkste kerkelijke beleidsproject van paus Franciscus is op weg naar zijn eerste climax: wanneer 464 deelnemers aan de Wereldsynode vandaag met hun werk beginnen, zal het gaan over de kerk van de toekomst – en waarschijnlijk ook over de toekomst van de kerk. Ze zullen vier weken lang debatteren in de Vaticaanse audiëntiezaal in het Vaticaan. Het is een gegeven dat er spanningen en verschillende visies zullen zijn.
Nieuwe grondwet
In wezen gaat het om een soort nieuwe grondwet voor de kerk, die bedoeld is om het ‘volk van God’ meer mogelijkheden te geven tot participatie. En dan zijn er nog enkele actuele onderwerpen, zoals de wijze waarop de kerk leden van seksuele minderheden behandelt. Een “open kerk voor iedereen” is het verklaarde doel van de paus.
De samenstelling van de synode is al iets bijzonders: voor het eerst mag een groter aantal leken stemmen in een synode van bisschoppen – ook vrouwen. En voorstanders van openheid voor homo’s en lesbiennes werden speciaal door de paus benoemd om deel te nemen.
Conservatieven vrezen verdeeldheid
Conservatieve en traditionalistische kringen vallen het project aan nog voordat het überhaupt is begonnen. (Kardinaal Burke en geestverwanten hebben aan de vooravond van de synode op twee minuten afstand van het Vaticaan een tegenmanifestatie gehouden. Red. dR) Ze spreken van dreigende ketterijen, d.w.z. afwijkingen van de traditionele leerstellingen van de kerk; dit moet beetje bij beetje veranderd worden. Als mogelijke gevolgen worden een splitsing in de kerk of zelfs de ondergang van de kerk genoemd.
Conservatieven waarschuwen herhaaldelijk tegen Duitsland: Eén reden waarom zoveel mensen de kerk daar verlaten, is omdat het hervormingsproces van de Synodale Weg de doctrine radicaal verandert.
“Er is geen plaats voor ideologieën op de synode.”
Franciscus en zijn synodevertegenwoordigers verwerpen dergelijke alarmerende beweringen. Er zaten eigenlijk ideologieën achter de waarschuwing dat de kerkelijke leer werd aangevallen, zei de paus onlangs op de terugvlucht van zijn reis naar Mongolië. En: “Er is geen plaats voor ideologieën op de synode.” In plaats daarvan riep hij op tot dialoog en een levendige discussie over de kerkelijke leer.
De strategie van het synodesecretariaat onder kardinaal Mario Grech omvat het herhaaldelijk herinneren aan het eigenlijke thema van de bijeenkomst: het is een “synode over synodaliteit”. Het hiërarchisch gestructureerde instituut van de kerk zou daarom moeten nadenken over hoe zij in de toekomst wil debatteren en beslissingen wil nemen.
Internationale onderwerpen
Om de nieuwe etiquette meteen in de praktijk te brengen, presenteerde Franciscus de Bisschoppensynode een uitgebreid onderzoek- en overlegproces in verschillende fasen. Katholieken over de hele wereld namen deel. Het bleek dat vragen over de rol van vrouwen in de kerk in veel delen van de wereld relevant zijn – niet alleen in Duitsland.
De resultaten van dit proces worden verzameld in het “Instrumentum laboris”, het werkdocument van de vergadering. Het startsein voor de bijeenkomst in het Vaticaan werd op 30 september officieel gegeven tijdens een oecumenische gebedsavond op het Sint-Pietersplein.
Diverse discussierondes
Daarna waren er retraites, d.w.z. spirituele oefeningen, aan de rand van Rome, voordat een plechtige mis in de Sint-Pietersbasiliek op 4 oktober de werkfase inluidde. De discussies vinden soms plenair plaats, soms in kleine groepen. De gesprekken zullen in vijf talen plaatsvinden – maar niet in het Duits en niet in het Pools. De officiële talen zijn Italiaans, Engels, Frans, Spaans en Portugees. Bij eerdere bisschoppensynodes was dit anders.
De meertalige inhoudscoördinator, kardinaal Jean-Claude Hollerich uit Luxemburg, houdt het overzicht van de debatten. Aan het einde zou er een samenvattend rapport moeten zijn, maar dit is slechts een tussenstap. In oktober 2024 komen de synodalen bijeen voor een tweede ronde. Pas daarna stemmen ze over concrete voorstellen, die ze ter definitieve beslissing aan de paus voorleggen.
“Derde Vaticaans Concilie”
Het proces is ingewikkeld en langdurig. De Italiaanse krant ‘Il Messaggero’ spreekt van een ‘supersynode’. De Thaise kardinaal Francis Xavier Kriengsak Kovitvanit maakte een historische vergelijking. “Naar mijn mening is dit het derde Vaticaans Concilie in stukjes”, zei hij tegen de krant.
Aan het einde van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) waren er diepgaande hervormingen en een openstelling van de kerk voor de moderniteit tegen het einde van de 20e eeuw. Hoewel de bijeenkomst in oktober ‘slechts’ een synode van bisschoppen is, is de beschrijving van de aartsbisschop van Bangkok treffend. Zelfs het legendarische Tweede Vaticaans Concilie ging uiteindelijk over de toekomst van de kerk.
Het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) was de laatste besluitvormingsbijeenkomst van alle bisschoppen van de katholieke wereldkerk. Ongeveer 2.800 concilievaders debatteerden in de Sint-Pietersbasiliek over hoe de kerk haar boodschap kan verkondigen onder de omstandigheden van de moderne wereld en het ideologische pluralisme. Andere onderwerpen waren onder meer een hervorming van de liturgie en de priesteropleiding, de eenheid van christenen en de verzoening van kerk en jodendom.
bron: domradio.de