Ontkerkelijking, minder zingeving?

Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) publiceerde onlangs een rapport over ontkerkelijking en secularisering in Nederland. “Nederland geen gelovig land meer” kopte de NOS over het rapport. Ik vond het een treurig bericht; niet omdat de groep atheïsten en agnosten groeit, maar omdat ik bang was dat mensen het belang van zingeving vergeten. Hoe kun je zonder die zingeving gelukkig worden?  

Die angst was niet nodig, want het SCP meldde in het nieuwsbericht bij het rapport dat niet-gelovigen niet minder gelukkig zijn. Niet-gelovigen  gaan niet op zoek naar dé zin van het leven, maar naar betekenis in het eigen leven, zo stond er. Een andere vorm van zingeving dus. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het verschil niet goed begrijp. In het Engels wordt er onderscheid gemaakt tussen ‘meaning of life’ en ‘meaning in life’, maar ik denk dat dit onderscheid misleidend is. Ik krijg juist betekenis in mijn leven, door te snappen waarvoor ik het allemaal doe. En andersom ook: als ik invulling geef aan de betekenis van het leven, krijg ik ook weer zin in mijn eigen leven. Voor mij voelt het allebei als zingeving en is het met elkaar verbonden.

Of je deze twee definities nu aanhoudt of niet, het rapport constateert dat een bepaalde vorm van zingeving voor elk individu belangrijk is. Zonder religie moet je echter harder je best doen om de zin te vinden en dat kost veel energie. Daarom hecht ik zoveel waarde aan religie. Het geeft een bijna? hapklaar antwoord op de vraag naar de betekenis van het leven en daardoor van mijn eigen leven. We zien het ook in tijden van onzekerheid. In de corona-lockdown, of nu tijdens de oorlog, worden we door ons geloof geïnspireerd elkaar te helpen. Ik denk bijvoorbeeld aan speciale Oekraïnevieringen om te bidden voor vluchtelingen, maar ook aan het moment dat mijn vader ernstig ziek werd en op allerlei plekken in de wereld – Aruba, Sri Lanka, Frankrijk – voor hem werd gebeden. Als ik toen het geloof niet had gehad om me hoop en steun te geven, waar had ik dan de kracht vandaan moeten halen?

Ja, het is jammer dat we te maken hebben met ontkerkelijking in ons land. Maar we hebben pas een echt probleem als elke vorm van zingeving verdwijnt. We kunnen alleen maar blij zijn dat zingeving voor ons gelovigen soms makkelijker bereikbaar is dan voor niet-gelovigen, die nog naar de bron van zingeving op zoek moeten. Iedereen gaat zijn eigen weg daarin, en dat is goed, maar de dankbaarheid voor het leven en de betekenis die ik dagelijks voel, gun ik werkelijk iedereen.

De Roerom jaargang 36, nr.