column
Door Erik Borgman
Soms weet je zelf niet goed wat je vindt, tot je het tegen iemand zegt. Of het opschrijft. Aan het slot van een artikel, bedoeld als een nawoord bij een bundel artikelen van mijn leermeester Edward Schillebeeckx uit de jaren tachtig schreef ik een alinea die mijzelf verbaasde. Zo dacht ik blijkbaar over de situatie van de kerk. En dit verlangde ik klaarblijkelijk. Dat ik daar niets van zag gebeuren, frustreerde mij blijkbaar meer dan ik had gedacht.
Polarisatie
De jaren tachtig waren het hoogtij van de kerkelijke polarisatie. Schillebeeckx voelde zich met de rug tegen de muur staan. Hij probeerde de theologie te vernieuwen en schreef over wat hij bij zijn pogingen daartoe gevonden had. Maar de leiding van de kerk zag er vooral op toe dat theologen niet over de schreef gingen en als ze dat in haar ogen wel deden, werden zij tot de orde geroepen. Soms met het verbod om hun vak verder te doceren.
Ook Schillebeeckx moest zich in die jaren voor de Romeinse instanties verantwoorden. Tot twee keer toe. De manier waarop hij daarbij werd behandeld en er naar zijn theologie werd gekeken, deprimeerde hem. Maar nog erger vond hij dat de kerkelijke leiding alle initiatieven blokkeerde die in zijn visie perspectief konden geven op nieuw kerkelijk leven, op nieuwe manieren om Gods aanwezigheid in de wereld te zien en erop te antwoorden.