Vanuit verschillende geestelijke stromingen zijn hulpverleners werkzaam op het terrein van justitie en het leger. Het zijn de geestelijk verzorgers, aalmoezeniers of geestelijk raadslieden. Om op zo’n plaats benoemd te kunnen worden moet de kandidaat aan zware eisen van opleiding en erkenning voldoen. Voor de moslims in ons land is dit nog een vrij nieuw verschijnsel. Mohammed Ajouaou, het hoofd van de Islamitisch Geestelijke Verzorging bij het Ministerie van Justitie, heeft nu het werk van de islamitische verzorgers in gevangenissen bestudeerd. Aanstaande woensdag 9 juni pomoveert hij op een proefschrift waarin hij een aanzet geeft van een profielschets voor islamitisch geestelijk verzorger.
Naar de positie van de moskee-imam in Nederland is het nodige onderzoek gedaan, maar over de positie en activiteiten van de imam in het publieke domein is weinig bekend. Sinds 1980 werken islamitische geestelijke verzorgers in Nederlandse gevangenissen. Zij staan islamitische gedetineerden bij, die ongeveer een vijfde van alle gevangenen uitmaken. Deze islamitische verzorgers waren vrijwilliger of werkzaam op freelance basis.
In 2007 werd Mohammed Ajouaou aangesteld als Hoofd Islamitische geestelijke verzorgers van het Ministerie van Justitie. Hij bracht de verzorgers onder in een georganiseerd verband. De freelance imams werden rijksambtenaar, maar daarvoor moesten ze wel aan strenge eisen voldoen. Want, stelt Ajouaou, een moskee-imam werkt anders dan een geestelijk verzorger, die actief is in het publiek domein. Een moskee-imam richt zich tot een groep en heeft een religieuze boodschap, terwijl een islamitisch pastoraal werker zich vooral bezighoudt met individuele, existentiële vraagstukken. Daarom wordt hun interne opleidingstrajecten aangeboden, waarin naast zorg en theologie, stil wordt gestaan bij de regels van het ambtenaarschap. Ook de scheiding van kerk en staat komt aan bod. Inmiddels zijn er ongeveer vijftig gevangenis-imams werkzaam in de gevangenissen.
Nederland is koploper in Europa met de islamitische geestelijke bijstand in gevangenissen en de opleiding. Maar volgens Ajouaou, die verzorgers en gedetineerden sprak voor zijn onderzoek, is er ook behoefte aan het leren van meer praktische vaardigheden en een praktisch theologische kant van de opleiding. Zijn onderzoek draagt bij aan het ontwerpen van een profielschets van het beroep van islamitisch geestelijk verzorger en is van belang voor verdere professionalisering van de islamitisch geestelijk verzorging en voor de islamitische theologische opleidingen die worden aangeboden aan de Nederlandse universiteit.
Mohammed Ajouaou (1968 Beni Said, Marokko) , studeerde filosofie aan de Universiteit van Fez en behaalde zijn doctoraal Godgeleerdheid aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is werkzaam bij het Ministerie van Justitie als Hoofd Islamitische geestelijke verzorging.
Mohamed Ajouaou promoveert op woensdag 9 juni, 14.15 uur in de aula van de UvT.
Titel proefschrift: Imam achter tralies. Casestudie naar islamitisch geestelijke verzorging in Nederlandse penitentiaire inrichtingen met bouwstenen voor een beroepsprofiel. Promotoren: prof. dr. Andries Baart, prof. dr. Herman Beck.