bij de foto: de emeritusbisschop van Prato (l.) en de huidige bisschop Giovanni Nerbini.
Hij deed wat nog geen andere bisschop in Italië ooit heeft gedaan en gaf een groep priester-pedofielen aan bij de civiele autoriteiten.
door Robert Mickens, Vaticaanstad Rome voor La Croix International
Steeds meer scheuren verschijnen in het bouwwerk van de eens onoverwinnelijke katholieke hiërarchie van Italië. Voor het eerst heeft een bisschop zich tot de parket van justitie gewend met een aanklacht tegen priesters en mannelijke religieuzen die zijn beschuldigd van seksueel misbruik van minderjarigen. Daarmee heeft hij als een klokkenluider de kring van stilzwijgen doorbroken van de andere 225 Italiaanse bisschoppen. Zijn naam is bisschop Giovanni Nerbini.
De chrisma-olie van zijn bisschopswijding was nauwelijks droog toen Nerbini, bisschop van het bisdom Prato, 25 km ten noorden van Florence, eind december contact opnam met de politie om aangifte te doen van misbruik door negen leden van een controversiële religieuze gemeenschap genaamd “De leerlingen van Maria Boodschap”.
De bisschop ondernam actie op eigen initiatief, aangezien, verbazingwekkend genoeg, noch de staat Italië, noch het Vaticaan geestelijken ertoe verplicht om seksueel misbruik aan burgerlijke autoriteiten te melden.
Ongekende actie
De gepensioneerde voorganger van Nerbini, bisschop Franco Agostinelli, had begin vorige zomer al van het vermeende misbruik gehoord, maar hij rapporteerde dit alleen aan de Congregatie voor de Geloofsleer, die een administratief strafproces opende. Bisschop Nerbini zette zijn stap kort nadat de Vaticaanse Congregatie voor Instituten van het Gewijde Leven hem in een brief van 16 december liet weten dat De leerlingen van Maria Boodschap onder toezicht gesteld zouden worden.
De groep werd in 2005 opgericht in het bisdom Prato en kreeg in 2010 de canonieke erkenning als “vereniging van gelovigen”. Maar drie jaar later al startten diocesane functionarissen een eerste onderzoeken naar de religieuze gemeenschap. Het Vaticaan beval in 2018 een tweede onderzoek.
Tijdens deze perioden van ‘canonieke visitatie’ was er nooit een hint van seksueel misbruik. Tenminste, dat beweren de autoriteiten van de kerk. De Vaticaanse congregatie gaf andere redenen voor de onder toezichtstelling: een afnemend aantal leden, minachting van het gezag van de bisschop, en “ernstige verwarring over de bestuursstijl van de oprichter en zijn geschiktheid voor deze rol”.
In eenvoudiger bewoordingen bleek uit het door Vaticaan geleide onderzoek dat de groep als een cultus werd gerund door een charismatische leider en dat er vreemde dingen gebeurden in een vreemde religieuze gemeenschap.
De “ De leerlingen van Maria Boodschap ” werden in 2005 gesticht door Gilioli Gigli, een 73-jarige priester en voormalig lid van een andere obscure religieuze orde in Verona. Hij deed dit met uitdrukkelijke toestemming van de toenmalige bisschop. Don Gigli verzamelde jonge mannen uit verschillende delen van de wereld in zijn groep.
Het doel van deze nieuwe gemeenschap was om zich het Hier ben ik, Heer ‘ eigen te maken dat de maagd Maria tegen de Aartsengel Gabriël uitsprak bij de aankondiging van Jezus’ ontvangenis. De leden legden naast traditionele geloften van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid, een vierde gelofte af, nl. de gelofte van overgave aan het Onbevlekte Hart van Maria. Zij zouden zich inzetten “in crisisbegeleiding van jonge mensen als ze in in hun roeping op hun werk of in het gezin in problemen kwamen” en “om priesters te ondersteunen in een trouwe beleving van hun roeping.” De Leerlingen van Maria Boodschap kenden een snelle opbloei, maar al na korte tijd begonnen leden de gemeenschap de rug toe te keren.
Een vermeend slachtoffer van misbruik stapt naar voren
Nogmaals, er werd nooit melding gemaakt van seksueel misbruik van minderjarigen. Tot afgelopen lente.
Toen vertelde een man van in de twintig aan een priester dat verschillende leden van de Leerlingen hem en een van zijn broers seksueel hadden misbruikt tussen 2008 en 2016 toen ze nog minderjarig waren. De priester adviseerde de man om dit aan bisschop, toentertijd nog Agostinelli, te melden. De melding bereikte de bisschop toen paus Franciscus, los van de hele situatie, het ontslag van de bisschop al had aanvaard.
De nieuw geïnstalleerde bisschop Giovanni nam onmiddellijk maatregelen tegen de Leerlingen van Maria Boodschap. Hij ontmoette de vermeende slachtoffers en de beschuldigden, verifieerde informatie en kwam nog meer op het spoor. Hij zette vaart achter het canonieke onderzoek, waarvan de kerkautoriteiten beweren dat het geen verband hield met de beschuldigingen van misbruik. Weinig mensen wisten van zijn beslissing om de beschuldigingen van misbruik aan de burgerlijke autoriteiten te melden.
Dat kwam op 29 januari jl. aan het licht toen lokale magistraten aankondigden dat ze negen leden van de onder toezicht gestelde gemeenschap onderzochten, waaronder vijf priesters, inclusief de stichter. Bisschop Nerbini hield diezelfde dag een persconferentie op televisie en bevestigde dat hij degene was die enkele weken eerder contact had opgenomen met de civiele autoriteiten.
Bekijk fragment uit de persconferentie (Italiaans)
De kerk zal volledig samenwerken met de Italiaanse autoriteiten
De bisschop meldde dat het parket de eerste fase van het onderzoek had afgerond en beloofde volledige medewerking van de kerk aan het lopende onderzoek. “Ik zal mijn pijn en mijn diepe bezorgdheid niet verbergen en ik hoop dat de beschuldigingen niet waar zijn,” vertelde hij verslaggevers. “Maar ik wil duidelijk zeggen dat het primaire belang van de kerk van Prato is om de waarheid te achterhalen. Om deze reden hoop ik dat de magistraten in het belang van iedereen hun onderzoek zo snel mogelijk kunnen voltooien,” zei Nerbini.
Deze twee korte uitspraken, die zo normaal en juist lijken, kwamen als een donderslag bij heldere hemel. Tenminste in Italië, waar de gevestigde katholieke instellingen en zelfs de samenleving in het algemeen uiterst terughoudend zijn om een publiek gesprek over seksueel misbruik aan te gaan, zij het dat priesters, leraren, coaches, artsen of naaste familieleden daarbij betrokken zijn.
De cultuur van omertà (een strikte stilte) als een manier om het niet te noemen of om met beschamende dingen om te gaan, heeft nog steeds een krachtige invloed op de collectieve Italiaanse mentaliteit.
Vorig jaar op het muziekfestival San Remo, een razend populair evenement dat in februari een aantal dagen op televisie wordt uitgezonden, verwierpen de organisatoren een van de groepen die auditie hadden gedaan voor de competitie. Het lied dat ze zouden presenteren ging over een klein meisje dat seksueel werd misbruikt door een oudere man. De producenten van San Remo ontkenden categorisch dat de afwijzing te wijten was aan het onderwerp van het nummer. Ze zeiden dat het te wijten was aan de kwaliteit van de artiesten. Maar hun beslissing leidde tot een verhit debat en het maakte veel mensen in het land zich daar ongemakkelijk bij voelden. Italianen – vooral degenen die een priesterboord dragen – praten niet over dergelijke dingen.
Wat staat er op het spel
Bisschop Nerbini heeft misschien een doorbraak in dit front tot stand gebracht. En sommigen van zijn collegabisschoppen zijn misschien wel doodsbang bij het vooruitzicht van het einde van een tijdperk. Want dat is waar het precies om gaat.
Het einde van een tijdperk waarin geestelijken allerlei voorrechten en immuniteit genoten. Einde aan een stilzwijgen dat de daders beschermt. Voorgoed voorbij de mystiek van het heilige, die nog te veel geestelijken cultiveren en gebruiken als een heilige macht om anderen te beheersen.
Giovanni Nerbini is klokkeluider geworden en heeft het lang bestaande beleid van bisschoppen in Italië doorbroken om alleen zichzelf in staat te achten misdaden in de kerk te onderzoeken.
Hopelijk doorbreken meer bisschoppen de gelederen zoals hij. Hopelijk benoemt paus Franciscus nog meer nieuwe bisschoppen die dezelfde stappen durven zetten.
bron: La Croix International
Vertaling en bewerking: redactie www.deroerom.nl
beeld: © toscanaoggi.it/