door Teun-Jan Tabak op raadvankerken.nl |
Groei, groei en nog eens groei, dat is waar ons huidige economische systeem op gebaseerd is, een systeem met kwalijke gevolgen voor ons klimaat en zeker ook voor mensen die er niet in slagen om met dat systeem mee te doen. De Raad van Kerken had de econoom Paul Schenderling gevraagd om voor de jaarlijkse Oecumenelezing over alternatieven na te denken voor het diep in onze samenleving verankerde neoliberale denken dat ten koste gaat van mensen en klimaat. En vooral, biedt de christelijke traditie inspiratie voor zo’n alternatief?
In de Utrechtse Geertekerk verkende Schenderling een ander model van samenleven, waarvoor hij het Bijbelboek Exodus als inspiratiebron nam. Schenderling beschreef de ketenen waarmee de Egyptische heerser farao mensen en volkeren aan zich bond en met geld als ruilmiddel arme boeren aan zich verplichtte als lijfeigenen wanneer zij hun leningen door misoogsten niet konden terugbetalen. Door belasting te heffen drukte farao steeds meer boeren in de schulden, kwam er steeds meer land in zijn bezit en werd hij rijker en rijker. De waarheid, aldus Schenderling, is dat het systeem van farao gruwelijk en onmenselijk is, er was geen vrijheid om te denken, te spreken en te handelen.
Ook Nederland, zo meent Schenderling, functioneert als een systeem van farao, ook wij hebben de natuur volledig geketend: ‘In Nederland houden de middenklasse en de rijkere klasse met hun voorraadbunkers talloze andere mensen geketend door de macht van het geld. Alleen al in Nederland zelf leven honderdduizenden werkende armen in permanente angst en bestaansonzekerheid. Vaak hebben ze een schamel flexcontract en werken ze veel uren voor een minimumloon of nog minder dan een minimumloon. En buiten Nederland werken er nog eens 10 miljoen mensen in het mondiale Zuiden voor Nederlandse consumptie. Ze worden zwaar onderbetaald, werken onder verschrikkelijke omstandigheden, hebben vrijwel geen vrije tijd en hebben geen sociaal vangnet.‘
beeld: raadvankerken.nl/Marian Hoek van Dijke