De huidige situatie van de kerk is erg verwarrend voor velen. Dat roept automatisch de behoefte op om na te denken over de vraag: wat betekent kerkzijn anno 2010, wat moet en kan er vernieuwd worden en hoe dat aan te pakken. Jan Hendriks heeft onlangs een boekje van bescheiden omvang uitgegeven maar met inspirerende inzichten en aanknopingspunten om je eigen antwoord te vinden op bovengestelde vragen. Yko van der Goot, bestuurslid van de De Stichting Leve de kerk bespreekt het boekje.
“De gastvrije gemeente is open en duidelijk. Zij schept ruimte voor anderen en laat zichzelf zien. Dat is met gastvrijheid gegeven. Door je te verstoppen schep je geen ruimte, maar een vlakte en die is onherbergzaam.” Dat zegt Jan Hendriks in zijn nieuwste boekje over kerkvernieuwing.
Jan Hendriks is in ons land de inspirator van de gastvrije gemeente. Hij citeert hij o.m. de bekende priester Henri Nouwen:
“Als we werkelijk gastvrij willen zijn moeten we niet alleen de vreemdeling binnen laten, maar hem ook confronteren met onze ondubbelzinnige aanwezigheid, niet onszelf verbergen achter neutraliteit maar hem helder en duidelijk inzicht geven in onze ideeën en manier van leven.”
Jan Hendriks: “Dat de gastvrije geloofsgemeenschap zowel open als duidelijk is, wordt niet altijd beseft. Er zijn namelijk mensen die vrezen dat het een ten koste gaat van het ander. (-) Maar dat klopt niet. Openheid staat niet tegenover duidelijkheid. Openheid staat tegenover geslotenheid en duidelijkheid tegenover vaagheid. Het gaat dus om twee verschillende zaken.”
“Gastvrije gemeenten combineren openheid en duidelijkheid: toegankelijkheid en een duidelijk christelijk profiel. Sterker nog, in de gastvrije gemeente versterkt de openheid het eigen profiel. Werkelijke gastvrijheid stelt immers onontkoombaar de vraag wie we zijn en of we wat te bieden hebben. En wat dan wel? Gastvrijheid daagt ons uit.”
Wie gastvrij wil zijn kan niet in routines blijven hangen. Het gaat om meer dan het open zetten van de deuren, maar ook om grondige bezinning op de vraag: Wat zetten we onze gasten voor? Wat is het beste wat we in huis hebben?
De gastvrije gemeente schept ruimte voor de gast en ruimte voor de boodschap. Er wordt geen aangelengde wijn geschonken. Gastvrijheid is een houding. Dat is de nog steeds prikkelende boodschap van Jan Hendriks in zijn boekje over kerkvernieuwing.
Maar, bedenk ik al lezend: zo’n houding van gastvrijheid zouden we in onze interreligieuze gesprekken en in de politieke oordeelsvorming ook goed kunnen gebruiken. Er wordt links en rechts een beroep gedaan op de joods-christelijke waarden van ons land. Maar bij welke partij zien we daar werkelijk iets van? Wat zetten wij vreemdelingen voor? Wat is het beste wat wij in huis hebben?
Gastvrijheid versterkt het eigen profiel.
Yko van der Goot
Naar aanleiding van
Jan Hendriks, Kerkvernieuwing. Een uitdaging. Op weg gaan met visie en vertrouwen(Heeswijk 2010) € 13,50
Jan Hendriks was hoofddocent Praktische Theologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.