Niet enkel het woord
Onlangs kwam mij een persbericht onder ogen waarin stond dat Timothy RadcIiffe, de voormalig magistergeneraal van de orde der Dominicanen, niet heeft mogen spreken op een bijeenkomst van Caritas International. In hoeverre Vastenaktie of soortgelijke Nederlandse instellingen lid zijn van deze internationale organisatie weet ik niet, maar Caritas International is een samenwerkingsverband van dergelijke organisaties. In plaats van Radcliffe voerden enkele kardinalen het woord. In het persbericht werd onder meer kardinaal Sarah, voorzitter van de pauselijke raad Cor Unum. geciteerd. Deze zei: ‘Dat niet de maatschappelijke hulpverlening door gelovigen, maar wel het getuigenis over God centraal moet staan in de christelijke liefdadigheid.
Ik ben van de generatie die als kind aan het rijke roomse leven heeft kunnen ruiken, maar opgegroeid in de jaren 60 en 70 heb ik enkel kloosters gesloten zien worden. De kloosters hebben de bejaardenzorg, de ziekenzorg, het onderwijs in de steigers gezet. De kerk stond met het Woord samen met de kloosters met de Daad midden in de samenleving. Door de sociale en andere wetgeving zijn veel taken van die kloosters naar de overheid overgeheveld en verloren die kloosters hun bestaansrecht. Doordat de kloosters het Woord niet meer zichtbaar konden maken in de Daad komt ook de Kerk aan de rand van de samenleving te staan. Voor veel mensen zijn het mooie woorden die verteld worden, maar als de woorden niet zichtbaar zijn in daden, dan zijn die mooie woorden voor veel mensen helaas holle klanken. Om te begrijpen moeten woorden vaak ondersteund worden door daden. Andersom, als mensen daden zien komt de vraag ‘waarom doe je dit’ en vraagt men naar de inspiratie, naar het woord.
Gelukkig zijn er nog veel mensen die Woord in Daad vertalen. Mensen die in het woord inspiratie vinden om bijvoorbeeld actief te worden bij een voedsel bank, vrijwilligerswerk te doen in een verpleegtehuis, het geprivatiseerde klooster, etc. Echter die mensen doen dat goede werk anoniem, zonder herkenbare pij of iets dergelijks en de koppeling woord en daad is minder duidelijk.
In Nederland hebben we ook veel niet gouvernementele organisaties (NGO’s) op katholieke, protestantse of andere basis. Die NGO’s hebben als lekenorganisatie een aantal taken van de kloosters overgenomen en maken op hun manier de vertaalslag van Woord naar Daad. Helaas, ook door bezuinigingsdrang van de overheid worden dergelijke instituten gedwongen te fuseren en leveren ze hun identiteit, hun herkenbaarheid in. Maar dit is een andere discussie.
Ik wil terug naar de woorden van Kardinaal Sarah. Uit zijn woorden blijkt dat dergelijke organisaties zich meer op het Woord moeten richten en minder op de Daad. Met het afnemend priesteraantal is het natuurlijk wel leuk om anderen voor het karretje te spannen, maar om dit ten koste te laten gaan van de Daad?
In hoeverre de betrokken organisaties keuzemogelijkheid hebben weet ik niet. Als het woord ‘katholiek’ uit de naamgeving van een instelling gehaald moet worden omdat men niet naar de pijpen/rokken van de kardinaal danst, is men ingangen in diverse wereldlanden kwijt. De mensen die echter in armoede leven, geteisterd worden door aids of andere ziektes zitten niet op holle woorden te wachten. Die willen geholpen worden. Volgens mij is voor Jezus ieder mens belangrijk. Door te laten zien wie je bent, door de Daad, bereik je ook de mensen met het Woord.
Misschien is het goed te kijken naar Matteüs 25, 35 en volgende verzen: ‘Want Ik had honger en jullie hebben Me te eten gegeven, Ik had dorst en jullie hebben Me te drinken gegeven, Ik was vreemdeling en jullie hebben Me opgenomen:
Het genoemde persbericht is na te lezen
Gerrit Coppens. Veldhoven