Biechtgeheim en Justitie : haakser kan niet? (update)

‘Als we niet samenwerken worden kinderen andermaal de dupe’. De aartsbisschop van Dublin, mgr. Diarmuid Martin, doet een bijna smekend beroep op de Ierse premier Edna Kenny en de justitiële autoriteiten om de controverse tussen de Ierse regering en de rooms-katholieke kerk, over kindermisbruik in het verleden, niet op de spits te drijven. Hij pleit er voor om te blijven samenwerken om het vergrijp van kinderen door priesters, paters, broeders en nonnen een halt toe te roepen en de schuldigen op gepaste (gerechtelijke) wijze te straffen.

Niet langer zwijgen
Aartsbisschop Martin riep de vorig jaar teruggetreden bisschop van het bisdom Cloyne, mgr. John Magee (1936), terug te keren naar Ierland en zich ter verantwoording te laten roepen. De gewezen bisschop – ooit een rijzende ster binnen de kerkelijke organisatie en werkzaam op het secretariaat van drie opeenvolgende pausen – is ondergedoken nadat aan het licht was gekomen dat hij de kwade genius was achter het schandelijk negeren van een schier onafzienbare reeks kindermisbruikgevallen door enkele tientallen priesters van zijn bisdom. Maar de afgetreden bisschop is met de noorderzon vertrokken – vermoedelijk ondergedoken in de Verenigde Staten – en heeft tot nu toe alleen maar excuus aangeboden voor zijn laksheid wat betreft het afhandelen van klachten over misbruik.

De christendemocratische premier van Ierland gebruikte in het Ierse Parlement nooit eerder gehoorde woorden om de Ierse kerk, maar ook het Vaticaan, aan te klagen en te beschuldigen van bewuste tegenwerking van de Ierse Justitie in het onderzoek naar gevallen van kindermisbruik.

Uit een recent, vernietigend rapport over het bisdom Cloyne blijkt dat tussen 1996 en 2009 minstens negentien priesters van seksueel misbruik zijn beschuldigd. Maar in strijd met de Ierse wet en ook Vaticaanse voorschriften werden die gevallen niet aan Justitie gemeld. ‘In het Vaticaan heerst een cultuur waarin gebrek aan inlevingsvermogen, elitair gedrag en narcisme voorop staan’, aldus premier Kenny.

De perschef van het Vaticaan, de Jezuïet pater Lombardi, liet weten dat het Vaticaan ‘te gelegener tijd en op gepaste wijze op de beschuldigingen zal antwoorden’. Ondertussen vroeg hij om ‘noodzakelijke objectiviteit’ van weerskanten. Dat klinkt arroganter dan bedoeld, want pater Lombardi gooit zoveel mogelijk olie op de golven om het aanzwellende conflict tussen Ierland en het Vaticaan in te perken.

Intussen werd de nuntius van het Vaticaan in Dublin (foto) ontboden bij de Ierse minister van Buitenlandse Zaken die een officiële verklaring van het Vaticaan vroeg/eiste. Aansluitend heeft de nuntius Leanza het vliegtuig naar Rome genomen omdat hij werd terug geroepen voor nader overleg. Dat is uiterst uitzonderlijk en het duidt op – hoe zeg je dat voorzichtig? – lichte paniek in de Vaticaanse diplomatie. Want de Ierse bisschoppen en het Vaticaan hebben een en ander uit te leggen. Zwijgen is niet langer goud…

Kindvriendelijk

Niet alleen in buitenkerkelijke kringen in het overwegend katholieke Ierland heerst andermaal verontwaardiging en afschuw over de jongste onthullingen over het systematisch toedekken van misbruikgevallen. De apostolische visitator mgr Clifford, die in opdracht van paus Benedictus XVI de misbruikgevallen binnen de Ierse rk-kerk in kaart brengt, spoort de Ierse bisschoppen aan tot nog meer zorgvuldigheid. Hij stelt zelfs voor om priesters en andere kerkelijke medewerkers een soort van certificaat te geven dat zij geschikt zijn om met kinderen om te gaan; een kindvriendelijk kwaliteitszegel…

De prefect van de Vaticaanse Congregatie voor de Geloofsleer, kardinaal Levada, heeft in een rondschrijfbrief aan alle bisschoppen in de wereld nogmaals benadrukt dat de zorg voor de slachtoffers voorop moet staan, dat er strengere selectienormen moeten komen voor priesterstudenten en dat samenwerking met de Justitie een verplichte richtlijn is. Alle bisschoppenconferenties krijgen een jaar de tijd om een plan van aanpak bij de Congregatie in te dienen.

Daarmee wordt impliciet onderschreven dat het Vaticaan niet boven de burgerlijke wet staat en geen eigen rechter mag spelen over priesters die zich aan kinderen vergrepen hebben. Want die eigen aanpak resulteerde in het verleden vrijwel uitsluitend in het toedekken van misbruik en de disciplinaire maatregelen tegen schuldige priesters beperkten zich doorgaans tot overplaatsingen naar andere parochies en/of interne therapieën.

De Ierse regering heeft het conflict met de rk-kerk op scherp gezet met de aankondiging dat er een wet gaat komen die het biechtgeheim aanpakt. ‘De wetten in dit land zullen niet wijken voor bisschopsstaf en priesterboord’, zei een verontwaardigde premier. Priesters die in de biechtstoel misdaden horen zouden de biechteling niet alleen moeten aanraden om naar Justitie te stappen, zoals nu gebeurt, maar ook zèlf die opgebiechte misdaden moeten gaan aangeven geven. Dat staat haaks op het heilig sacrament van de biecht van de rk-kerk maar dat is al eeuwenlang zo.

franswijnands@telenet.be

Niet gecategoriseerd