door: Frans Wijnands
sussen
Ach, het is maar een tussentijdse nederlaag want ‘we staan immers aan het begin van een nieuw begin’, sussen de christendemocraten zichzelf en het eigen afkalvende kiezersvolk. De forse verkiezingsnederlaag wordt in CDA-kringen evenwel zwaar onderschat. Want àls er al sprake is van een begin, dan is dat het begin van het einde. De christendemocratie heeft – althans in Nederland – de mooiste jaren gehad en het zetelverlies zal de komende jaren/decennia alleen maar toenemen.
De verklaring voor die onstuitbare teloorgang ligt voor de hand. In het sterk geseculariseerde Nederland vinden christendemocraten geen (massaal) gehoor meer. Anders dan de twee kleine protestants-christelijke partijen, de CU en de SGP, is het Christen-Democratisch Appèl de navelstreng met het Evangelie en de boodschap van Christus nagenoeg kwijt. De partij is in veel opzichten modern geworden en verdedigt standpunten waar het Vaticaan van gruwt. Dat zou een pluspunt moeten zijn, maar de daling van het aantal kiezers is recht evenredig aan de leegloop van de katholieke kerken in Nederland.
in Europa
Partijen die ge-ent zijn op een religie zijn in Europa schaars geworden, met Duitsland als grote uitzondering (CDU/CSU). De invloed van de clerus op oorspronkelijk rooms-religieuze politieke partijen, zoals de KVP indertijd, is verdwenen. De totstandkoming van het CDA was enerzijds een oecumenisch geïnspireerd initiatief om de christelijke krachten in de politiek te bundelen. Maar anderzijds ook een puur tactische zet om de gelovige achterban vast te houden. Het heeft – ondanks een aantal kabinetten met christelijke signatuur – de stormvloed niet echt kunnen keren. Wie vanuit zijn of haar christelijk geloof wil stemmen, die kiest vandaag de dag voor de SGP of de CU. Het CDA appelleert niet indringend op de geloofsovertuiging van mensen, maar doet een beroep op hun gezonde verstand als het om een reeks van sociaal-maatschappelijk-ethische problemen gaat. Gewoon een middenpartij, die de C in de naam best kan missen.
Meer dan een halve eeuw was de DC, de Democrazia Cristiana, in Italië onbetwist de grootste partij; gezegend door paus en bisschoppen en gezegend met een standvastig en trouw kiezerspotentieel. Vanaf de kansel werd de rechtstreekse weg naar het stemhokje gewezen. Berlusconi heeft in zijn regeerperiode de erfenis van die DC geclaimd maar was door zijn veelsoortige bedenkelijke fratsen allesbehalve de man die je de christelijke normen en waarden kon toevertrouwen.
de legpuzzel uiteengevallen
Dat Italiaanse machtsblok DC is in razendsnel tempo versnipperd geraakt. Als een legpuzzel die uit elkaar is gevallen en niemand kan die puzzel opnieuw leggen. De vergelijking met het CDA dringt zich op: ook dat is de rol van dirigerende massapartij kwijt. Het stadium van misschien – en niet eens bij de gratie Gods – mee mogen regeren, is nu bereikt. In het totaalbeeld van het drastisch veranderde politieke landschap in Nederland valt het CDA nauwelijks meer op. Niet zozeer vanwege het dramatisch lage zetelaantal maar meer door de kleurloosheid van de partij. En wie niet opvalt is gezien…, zoals het in het wielerjargon heet.
(franswijnands@telenet.be)