In ieder geval is een stevige discussie gaande aan de vooravond van de Bijzondere Bisschoppensynode in Rome.

Deze synode zal worden  gehouden van 5 tot 19 oktober a.s. en heeft als onderwerp: 

De pastorale uitdagingen voor het gezin in de context van de evangelisatie. 
De buitengewone Bisschoppensynode van oktober 2014 vormt de opmaat voor de gewone bisschoppensynode over het gezin. Deze komt in 2015 bijeen en zal definitieve aanbevelingen formuleren. Daaraan voorafgaand vinden eerst nog de Wereld Ontmoetingsdagen voor het Gezin plaats (22-27 september 2015, in Philadelphia). Uiteindelijk zal de paus een apostolische exhortatie publiceren waarin hij, met behoud van zijn eigen verantwoordelijkheid, de leer van de Kerk rond huwelijk en gezin uiteen zal zetten.Onze correspondent Frans Wijnands geeft een overzicht van de lopende discussies:

Tegenstellingen over gescheiden katholieken verharden zich

Kardinaal Pell: ‘Uitgesloten dat er veranderingen komen’

door Frans Wijnands –
‘Het is uitgesloten dat de rk-kerk zal toestaan dat gescheiden, voor de wet hertrouwde katholieken de communie mogen gaan ontvangen’. De Australische kardinaal George Pell, lid van de negen kardinalen tellende pauselijke adviesraad, is niet de enige die waarschuwt voor te hoge verwachtingen van de beraadslagingen op de aanstaande synode over Evangelisatie en gezin, begin oktober in Rome. Het is een keiharde uitspraak van een Vaticaans zwaargewicht, uitgerekend aan de vooravond van die synode. Want daar moet juist over dit soort kwesties worden gedebatteerd. Maar de toon is al gezet. Paus Franciscus weet dat hij alle tact nodig zal hebben om een botsing met de harde kern van de Romeinse Curie te voorkomen en de collegialiteit onder de bisschoppen te bewaren.
Kardinaal Pell is binnen de kerk een man naar wie geluisterd wordt. Dat geldt zeker ook voor de Duitse Curiekardinaal Gerhard Ludwig Müller, prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, het belangrijkste Vaticaanse ‘ministerie’. Müller heeft samen met vier andere kardinalen een boek geschreven; ‘In de waarheid van Christus blijven’, dat op 1 oktober verschijnt en waarin ze op voorhand onverbloemd stelling nemen tegen iedereen die pleit voor welke versoepeling dan ook van geldende regels zoals het ter communie gaan van gescheiden en hertrouwde katholieken. Ook de aartsbisschop van Milaan, kardinaal Angelo Scola mengde zich in dit pro-synode-debat. En ook hij vindt dat de onverkorte handhaving van de leer uitgangspunt van alle debatten moet zijn.
Allemaal duidelijk waarschuwende antwoorden op eerdere en recente uitlatingen van onder anderen de emeritus-Curie-kardinaal Walter Kasper en de Antwerpse bisschop Johan Bonny die pleiten voor meer pastorale zorg en barmhartigheid voor bepaalde groepen mensen, zoals hertrouwd gescheidenen en homo’s/lesbiennes.

Nooit vertoond
De actie van kardinaal Müller en zijn mede-auteurs is ongekend; zo’n onwrikbare stellingname aan de vooravond van een synode. ‘Bij mijn weten nog nooit eerder vertoond’, reageerde kardinaal Kasper. ‘Nee, ik heb via journalisten van hun boek gehoord. Die hadden de tekst wel, maar ik heb die niet gekregen’. Volgens kardinaal Kasper waren er bv. ook voor aanvang van het Tweede Vaticaans Concilie tegengestelde meningen tussen de Concilievaders. Maar die werden niet zo pertinent vooraf – via boeken en de media – in de openbaarheid gebracht. Pas gaandeweg het Concilie werden de media gebruikt om de eigen opvattingen te ventileren. Nu heeft de harde kern van de Curie bij voorbaat de stellingen betrokken met het vaste voornemen geen duimbreed toe te geven.
Kardinaal Pell zegt daarover: ‘Doctrine en pastorale praktijk mogen niet met elkaar in tegenspraak zijn. Hoe eerder men dat beseft en accepteert des te beter kan vijandelijke teleurstelling worden voorkomen’. Volgens hem zal de komende synode met kracht het monogame, onontbindbare huwelijk moeten bevestigen en verdedigen. Hij noemt de discussie over gescheiden hertrouwde katholieken een marginale kwestie ‘die door bepaalde west-Europese kerkprovincies beschouwd wordt als een trofee die binnengehaald moet worden’. Er groeit een sfeer van polarisatie, terwijl kardinaal Kasper juist hoopt op een waardige en kalme uitwisseling van pastorale ervaringen en argumenten, met de oprechte bereidheid van alle synode-deelnemers om ook werkelijk naar elkaar te willen luisteren.
Net als de Antwerpse bisschop wijst ook kardinaal Kasper op de noodzaak van meer barmhartigheid van de zijde van de kerk voor katholieken in oprechte gewetensnood. Hij verwerpt de mogelijkheid van een tweede sacramenteel huwelijk, ‘maar barmhartigheid staat niet in tegenstelling tot de leer’. ‘Bovendien’, beklemtoont hij ‘staat de leer helemaal niet ter discussie, al moet je blijven proberen om die leer te verdiepen’. Er is volgens hem geen sprake van ‘een ideologische oorlog’, maar gaat het om een gewetensvolle uitwisseling van ideeën en ervaringen.
De Duitstalige afdeling van Radio Vaticano sprak van ‘een monter debat in de media’, maar die luchthartigheid is bedrieglijk. Het gaat en zit dieper. Of zoals kardinaal Kasper zei: ‘Ik ben niet de schietschijf van deze polemieken, dat is paus Franciscus’. Die wil en kan in z’n eentje ook de leer niet veranderen, of aanpassen aan de noden van deze tijd of bepaalde groepen gelovigen. Maar hij heeft wel grote sympathie voor degenen die pleiten voor meer liefde, meer barmhartigheid en zit daarmee op één lijn met kardinaal Kasper.

franswijnands@telenet.be