Een zware beschuldiging tegen een zeer bekende en hooggeplaatste katholiek deze week. Jos (71, gefingeerde naam) zou tientallen keren verkracht zijn door Jan (bisschop Bluyssen). Het verhaal klinkt authentiek zoals vele, maar er is geen smoking gun. Met als gevolg een zwaar beschadigde reputatie van een overleden bisschop.
Jos
Op Radio EenVandaag vertelt Jos uit Utrecht (gefingeerde naam, hij wil anoniem blijven om veiligheidheidsredenen) maandagmiddag 3 augustus dat hij misbruikt is door bisschop Bluyssen. Het vermeende misbruik speelde zich af op het klein-seminarie Beekvliet, eind jaren ’50. Na huiswerk bespreken, lekker drinken en wat soep eten, kwam van het een het ander en voordat hij het wist had hij bloed in zijn onderbroek, zegt Jos over zijn ontmoetingen met Jan. De verkrachtingen hielden twee jaar aan, zegt Jos op zender.
Het hoofdbewijs dat Jos aandraagt is een brief van de bisschop. Jan Bluyssen zou Jos op 9 juni 2013, enkele maanden voor zijn dood, deze brief hebben gestuurd met deze inhoud:
*“Ik heb je brief gelezen en het spijt mij heel erg als er vroeger vervelende dingen zijn gebeurd door mijn toedoen. Ik wilde het echt goedmaken met jou. Zelf heb ik bij onze schepper al om vergeving gevraagd. Op dit moment kan ik door ziekte even geen afspraak met je maken. Ik laat jou weten als dat wel gaat lukken. Sterkte met het verwerken en we spreken elkaar gauw.” *
De klacht van Jos wordt echter niet erkend, omdat nu net deze brief niet gevalideerd kan worden. Er is geen handtekening van Bluyssen. Geen briefhoofd. En de postzegel is van de envelop gescheurd.
Om deze formele redenen wijst de klachtencommissie op 11 november 2014 de klacht af. Er zijn “onvoldoende steunbewijs dan wel aanknopingspunten gevonden voor de aannemelijkheid van de klacht” En, concludeert de commissie: “Op grond van de voorhanden informatie kan zij echter niet tot het oordeel komen dat het misbruik door aangeklaagde voldoende aannemelijk is gemaakt.”
Tegen de uitspraak is bezwaar gemaakt omdat het advies ondeugdelijk zou zijn. Dat bezwaar wordt op 27 februari 2015 ongegrond verklaard.
Jos zoekt steunbewijs, samen met KLOKK, de organisatie die opkomt voor misbruikslachtoffers. Ze hopen dat met dit verhaal andere slachtoffers van de verdachte Bluyssen naar voren komen. Naast de media wordt ook de website van KLOKK ingezet. Sinds 24 april 2015 staat op de website van KLOKK een oproep dat mensen die misbruikt zijn door Bluyssen zich kunnen melden. Tot op heden is die oproep onbeantwoord gebleven.
Waar is smoking gun?
Het verhaal van Jos is niet verzonnen, zo op het eerste oog. Op de radio klinkt hij authentiek. Dat schrijft de commissie ook in haar advies en het bisdom gaat daar ook vanuit. Toch begint de getuigenis van Jos in de loop van de week te rammelen.
Volgens cultuurhistoricus en vriend Gerard Rooijakkers was Bluyssen ‘veel te zwak’ om zelf nog een brief te kunnen schrijven. Bluyssens’ broer zegt dat de bisschop er ‘geen type’ voor is om misbruik te plegen.
Ook de smoking gun ontbreekt. Er is geen spoor van hard bewijs. Niets wijst erop dat de brief – het hoofdbewijs – authentiek is, ondanks dat er een bekentenis in te lezen kan zijn. Grafologisch onderzoek is onmogelijk en Sherlock Holmes 2.0 zou er aan te pas moeten komen om te achterhalen op welke printer de brief is afgedrukt.
Het Brabants Dagblad bevraagt Jos over de afgescheurde postzegel. “De brief is zo bij mij bezorgd” zegt hij tegen BD-journalist Tom Tacken. “Iemand van het bisdom zal hem wel bij mij in de bus hebben gestopt”, verklaart hij.
De journalist vraagt ook door over de speciale zalf waarmee Bluyssen zijn slachtoffer zou hebben ingesmeerd. “Het rook best prettig, mentholachtig” zegt Jos tegen het Brabants Dagblad. Maar maandag sprak hij bij Radio EenVandaag over een ‘vreselijk stinkende zalf’.
En ten slotte: Jos geeft aan 43 keer te zijn misbruikt. Dat aantal kon hij bepalen op basis van zijn agenda’s. Maar tegenover het Brabants Dagblad zegt hij die agenda’s niet meer te kunnen vinden. “Ik weet even niet waar ze liggen.”
Golddigger?
De woede over de afwijzing is duidelijk te horen in de uitzending van Radio EenVandaag. “5.000 euro en afkopen. Dat is schandalig en misselijk. Ze hebben geen idee waarmee ze bezig zijn. Ik ben alleen maar tevreden als ze volledige genoegdoening geven. De volle 100%”, zegt Jos over de materiële genoegdoening aan mensen die niet zijn erkend in hun klacht.
De dubbele afwijzing van de misbruikcommissie maakt Jos vastberaden. “Ik ga met mijn advocaat voor het hoogste bedrag: 100.000 euro. Ik heb er recht op. Met dat geld wil ik mijn hypotheek afbetalen”, tekent het Brabants Dagblad woensdag uit zijn mond op. Op sociale media spreken katholieken van een golddigger, iemand die het om het geld is te doen.
Rol van de media: droevige conclusie
De hele casus maakt dat er over iedere misbruikkwestie niet te lichtzinnig mag worden gepubliceerd en geoordeeld. En waar waarheidsvinding en nuance boven emotie en snelle berichtgeving zou moeten worden geplaatst.
Ieder medium heeft daarin zijn eigen afweging. Radio 1, BD en Omroep Brabant duiken boven op het verhaal. Want het gaat om afgewezen slachtoffers en het gaat om een populaire bisschop. Ingrediënten voor een nieuwsverhaal. Dan is de keuze, in komkommertijd, niet moeilijk.
Radio EenVandaag geeft eenzijdig het verhaal van Jos zonder het bisdom aan het woord te laten. We weten overigens niet of het bisdom is gevraagd om een reactie.
Omroep Brabant vindt Jos al snel ‘een roepende in de woestijn’ en laat hem behoorlijk gretig aan het woord. Nadien worden nuances aangebracht.
Het Brabants Dagblad volgt in eerste instantie ook met deze lijn, en beschuldigt en passant bisschop Hurkmans van weinig steun jegens zijn voorganger. Dat ontkent het bisdom vandaag in een communique venijnig.
Het Eindhovens Dagblad brengt de kwestie niet. “Het is zo’n zaak die met een klap op het bureau landt en tot denken aanzet. De vermeende verkrachtingszaak rond oud-bisschop Jan Bluyssen van Den Bosch. We hebben hem gewikt en gewogen, en besloten hem te laten rusten. (…). Een vermeend slachtoffer geen gehoor geven is altijd pijnlijk. Hij wordt dan eigenlijk opnieuw slachtoffer: niemand lijkt hem te geloven. Aan de andere kant is het verhaal zo beschadigend voor Bluyssen en zijn nazaten, dat een krant daarvoor niet te licht een podium moet bieden. Zolang een begin van bewijs ontbreekt, prevaleert dat laatste”, schrijft de krant woensdag.
Dat vindt het Brabants Dagblad vandaag ook. Nadat de krant Jos stevig aan de tand voelde, schrijft de krant dat de trieste conclusie is dat de reputatie van Bluyssen zwaar beschadigd is zonder dat daar een legitieme reden voor is. Je hoeft geen Brabants sjaaltje om je nek te hebben hangen om droevig te worden van zo’n conclusie.”
bron: katholiek.nl 6 augustus 2015
(foto: Bisschop Jan Bluyssen gemaakt door Jac. de Nijs / Anefo – Nationaal Archief Fotocollectie Anefo Nationaal Archief, Den Haag, Rijksfotoarchief: Fotocollectie Algemeen Nederlands Fotopersbureau (ANEFO), 1945-1989 – negatiefstroken zwart/wit, nummer toegang 2.24.01.05, bestanddeelnummer 921-7777 cc-by-sa-3.0-nl)