-
door Frans Wijnands –
Volgend jaar is voor rooms-katholieken een zogenaamd Heilig Jaar. Alweer, want al sinds de Middeleeuwen zijn die periodieke ‘heilige jaren’ een roomse traditie. Doorgaans om de 25 jaar. Soms tussentijds, als de dan zetelende paus daartoe aanleiding vond. Een speciaal jaar om de gelovigen zich nog meer bewust te laten zijn van hun verhouding met God en de medemens. Het aanstaande heilige jaar staat voor de katholieken in het teken van genade, van barmhartigheid; heel kenmerkend voor paus Franciscus.
In het verleden waren heilige jaren voor vrome pelgrims en berouwvolle zondaars de uitgelezen gelegenheid om de basilieken van Rome te bezoeken, en/of serieus te gaan biechten. Want de katholieke kerk was in heilige jaren bijzonder vergevingsgezind en gul met aflaten. Die waren zelfs te koop.
Paus Franciscus heeft nu laten weten dat in 2016 alle priesters overal ter wereld vergiffenis mogen schenken aan vrouwen die berouwvol een abortus opbiechten. Ook het handjevol priesters van de ultra-traditionalistische Pius-X-Broederschap, de rooms-orthodoxen van wijlen mgr Lefebvre, krijgt hoogst uitzonderlijk en eenmalig die pauselijke toestemming om het sacrament van de biecht toe te dienen.
De paus maakt een opmerkelijke dubbelslag: hij doet een handreiking om de ‘afvallige’ ‘Lefebvrianen’ weer binnenboord te halen, en hij lijkt het abortusvraagstuk binnen de rk-kerk op scherp te stellen. Wat betreft die Lefebvre-sekte blijft het merkwaardig dat het Vaticaan – en opeenvolgende pausen – zoveel moeite doet om een groepje ultra-katholieken te paaien terwijl rondom wereldwijd vele tienduizenden katholieken afhaken.
Interessanter is de opdracht van de paus, dat abortuszonden die worden opgebiecht, ruimhartig mogen worden vergeven. ‘Ik ken te veel vrouwen die een litteken op hun hart dragen vanwege dat smartelijke besluit dat ze ooit genomen hebben’, aldus de paus. Maar…, geldt die vergiffenisgolf alleen voor 2016?, en alleen voor vrouwen die een begripvolle biechtvader bij de hand hebben? Is het een generaal pardon? Is het een signaal dat de rk-kerk in bijzondere gevallen abortus kan begrijpen (‘een existentieel en moreel drama’) en kan vergeven? Ook in 2017, 2018, 2019……..? Misschien zelfs – in uitzonderingsgevallen – toestaat?
Voor alle duidelijkheid: abortus blijft voor de rk-kerk een doodzonde. Ook in en na het Heilig Jaar. Maar de paus vraagt begrip voor de schrijnende, dramatische gevallen waarin vrouwen geen andere keus hebben of krijgen. En ‘dus’ voor abortus kiezen. Hij vraagt om barmhartigheid.
Dat is veel gevraagd in samenlevingen waar egoïsme, culturele tradities, andersgelovigheid, onverschilligheid en vooroordelen overheersen. De toegezegde absolutie – houdbaarheidsdatum eind 2016, om het maar cynisch te zeggen – mag en zal voor veel wanhopige vrouwen geen aansporing zijn om abortus te laten plegen. Noch om naar de dichtstbijzijnde biechtstoel te hollen.