Van onze correspondent Rome: Frans Wijnands –
Dat Franciscus de Wereldraad van Kerken bezoekt aan de vooravond van de zeventigste verjaardag van deze oecumenische organisatie is veelzeggend; een bewijs van zijn oprechte betrokkenheid bij het zoeken naar samenwerking. Franciscus houdt van interconfessionele ontmoetingen. Sinds hij paus is heeft hij dat meermaals laten zien. Zoals vorig jaar bij zijn bezoek in het Zweedse Lund om er samen met de Lutherse Wereldfederatie 500 jaar Reformatie te herdenken.
Niet de eerste
Twee van zijn voorgangers waren ook al eens te gast bij de Wereldraad: paus Paulus VI in 1969 en Johannes Paulus II in 1984. Paus Benedictus XVI heeft de Wereldraad nooit bezocht. Zijn houding tegenover de oecumene is misschien het beste te typeren als afwachtend. Natuurlijk werden ook tijdens zijn pontificaat gesprekken met andere christelijke kerken gevoerd maar dat waren vooral theologische en kerkrechtelijke discussies; geen baanbrekende pogingen om echte stappen vooruit te zetten.
Duitse protestanten herinneren zich maar al te goed het bezoek van Benedictus XVI aan Erfurt, in 2011. In het historische Augustinerklooster waar ook Luther rond heeft gelopen zei de paus dat hij ‘geen cadeau voor de eenheid van de christenen’ had meegebracht. Hij strooide daarmee spijkertjes in de oecumenische feesttaart. Voor Benedictus bestond het zoeken naar eenheid vooral in het onderhandelen over theologische standpunten. Voor Franciscus betekent oecumene op de eerste plaats samen doen wat je kùnt doen ter verbetering van de wereld; van milieu tot vredesbevordering.
Nieuwe voorstellen van Franciscus?
Het bezoek vandaag aan de stad van Calvijn is de 23ste internationale reis van deze paus. Het enige officiële tintje is de verwelkoming door de Zwitserse Bondspresident, Alain Berset. Op het vliegveld. Daarna vertrekt de paus naar het hoofdkantoor van de Wereldraad van Kerken. Vier gesprekspartners wachten hem daar op. Natuurlijk de secretaris-generaal, de Noorse lutheraan Olav Fykse Tveit. Verder de Anglicaanse theologe Agnes Aubom uit Kenya, de metropoliet Gennadios uit Constantinopel en de methodistische bisschop Mary Ann Swenson uit de Verenigde Staten. Een kwartet dat illustratief is voor het religieuze mozaïek van de Wereldraad.
Programma
Het gezelschap stapt daarna in de bus naar Bossey, zo’n 30 kilometer buiten Génève waar in het Oecumenisch Instituut het middag-gedeelte wordt afgewerkt. De decaan van dat Instituut is voor het eerst een rooms-katholiek, de Afrikaanse priester Lawrence Iwuamadi. Opmerkelijk, omdat ‘Rome’, de rk-kerk, geen lid is van de Wereldraad van Kerken. Na een ontmoeting met studenten van het Instituut en een lunch zal de paus tijdens een discussie-ontmoeting met zijn gastheren ‘de belangrijkste rede van dit bezoek houden’, aldus perschef Burke. Dat duidt op nieuws. Gaat de paus concrete voorstellen doen over praktische voortgangsgesprekken?, stelt hij in het vooruitzicht dat de rk-kerk gaat toetreden tot de Wereldraad?, bv als toehorend lid voor zover dat statutair mogelijk is.
Begeleiders van paus Franciscus zijn onder anderen kardinaal Kurt Koch, voorzitter van de pauselijke raad voor de Eenheid van de Christenen en de commandant van de Zwitserse Garde, Christoph Graf. Twee ex-leden van zijn Garde zijn betrokken bij de logistieke voorbereidingen van deze paustrip.
In de late namiddag viert de paus in het Palexpo van Génève de Eucharistie. Buiten het gebouw worden enkele reusachtige tv-schermen geplaatst voor het geval er meer gelovigen komen dan de 40.000 die in het gebouw zelf een plaats kunnen krijgen. De paus preekt in het Italiaans, de lezingen zijn in het Engels en Duits en de mis zelf wordt opgedragen in het Frans als een klein eerbetoon aan de Franse bisschoppen die het bezoek van de paus meemaken.
Er is geen enkele vorm van contact voorzien met de orthodox-katholieke broederschap van Pio X. Deze levebvriani, vernoemd naar hun stichter bisschop Lefebvre, hebben in het Zwitserse Econe hun hoofdzetel.
franswijnands@telenet.be