Door de vooruitgang van onze kennis en de verfijning van kernwapens is hun bezit moreel onverdedigbaar, aldus paus Franciscus onlangs op de terugreis van het verre oosten naar Rome.
Toen een journalist hem eraan herinnerde dat paus Joannes Paulus II 34 jaar geleden het bezit van kernwapens omwille van hun afschrikkende effect nog moreel toelaatbaar vond, antwoordde paus Franciscus dat zowel de wapentechnologie als de kennis en het gebruik van kernenergie de laatste decennia zich sterk ontwikkeld hebben.
Ik ben van oordeel dat wij vanuit onze opdracht om de schepping te beschermen de grens van het moreel toelaatbare hebben bereikt. Het kernarsenaal is vandaag zo verfijnd dat wij zelfs de vernietiging van de mensheid riskeren. Wij moeten ons vandaag de vraag durven stellen of de wij geen stap terug moeten zetten om de schepping en de mensheid te redden? Laten wij de vernietiging in Hiroshima en Nagasaki niet vergeten.
Op de website www.debezieling plaatst Fred van Iersel, theoloog en ethicus op gebied van oorlog en vrede, kanttekeningen. Hij verwacht dat de herziening veel los gaat maken bij katholieke militairen in met name NAVO-landen.
Door Fred van Iersel
Het voornemen van paus Franciscus om niet alleen het gebruik, maar ook het bezit van kernwapens af te wijzen is een grote wijziging in de katholieke vredesethiek. Met de afwijzing van zowel gebruik als bezit wijst de paus indirect ook de nucleaire afschrikkingsstrategie van de hand. Daarmee volgde hij de logica van de katholieke handelingsethiek, waarbij de startvraag is: wat mogen/moeten we doen met kernwapens? Aangezien het antwoord luidde dat nucleaire afschrikking riskant is, maar eenzijdige totale kernontwapening evenzeer, moest deze paus tot de conclusie komen dat nucleaire afschrikking voorlopig aanvaardbaar is. Want als zij onaanvaardbaar zou zijn, zou de consequentie zijn dat er moet worden overgegaan tot eenzijdige totale kernontwapening. Anders gezegd: het ethisch oordeel over afschrikking en over kernontwapening werd ineengevlochten tot een enkel oordeel in antwoord op de vraag: wat moeten we doen?……
Het voordeel van deze benadering is dat ze het de kerk mogelijk maakt om zich profetisch op te stellen: principieel en herkenbaar. De kerken laten zien welke waarden op het spel staan, en welke richting de ontwikkeling op moet, namelijk beëindiging van de nucleaire wapenwedlopen.
Het voornemen van paus Franciscus om niet alleen het gebruik, maar ook het bezit van kernwapens af te wijzen is een grote wijziging in de katholieke vredesethiek. Met de afwijzing van zowel gebruik als bezit wijst de paus indirect ook de nucleaire afschrikkingsstrategie van de hand. De voor-vorige paus, Johannes Paulus II, had in 1982 nog van een ‘voorlopige aanvaarding van afschrikking’ gesproken, onder voorwaarde van voortschrijdende ontwapening.
Daarmee volgde hij de logica van de katholieke handelingsethiek, waarbij de startvraag is: wat mogen/moeten we doen met kernwapens? Aangezien het antwoord luidde dat nucleaire afschrikking riskant is, maar eenzijdige totale kernontwapening evenzeer, moest deze paus tot de conclusie komen dat nucleaire afschrikking voorlopig aanvaardbaar is. Want als zij onaanvaardbaar zou zijn, zou de consequentie zijn dat er moet worden overgegaan tot eenzijdige totale kernontwapening. Anders gezegd: het ethisch oordeel over afschrikking en over kernontwapening werd ineengevlochten tot een enkel oordeel in antwoord op de vraag: wat moeten we doen?
Het voordeel van deze benadering is dat ze het de kerk mogelijk maakt om zich profetisch op te stellen: principieel en herkenbaar. De kerken laten zien welke waarden op het spel staan, en welke richting de ontwikkeling op moet, namelijk beëindiging van de nucleaire wapenwedlopen.
Lees het volledige artikel van Van Iersel op de bezieling.nl