Het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel heeft zijn langverwachte sociaal-ethische document gepubliceerd, in twaalf talen. Daarin worden onderwerpen behandeld als milieu, seksualiteit, huwelijk, gezin, celibaat, misbruik, bio-ethiek, maar ook oecumene en godsdienstvrijheid. De titel luidt: ‘Voor het leven van de wereld. Naar een sociaal ethos van de Orthodoxe Kerk.’
Dit doctrinair document is een uitvloeisel van het Concilie van Kreta, dat gehouden werd in juni 2016. Opvalllend zijn de verschillen met de rooms-katholieke leer, bijvoorbeeld op het gebied van de toegang tot de eucharistische communie van hertrouwd gescheidenen, van geboortebeperking en van kunstmatige inseminatie. Maar ook met betrekking tot de geestelijke ambten voor vrouwen is dit document verrassend open.
De Orthodoxe Kerk verdedigt evenals de Katholieke Kerk het ideaal van de seksuele onthouding vóór het huwelijk. Maar in de tekst wordt er wel op gewezen hoe moeilijk dit is geworden met het oog op het huidige “misbruik” van seksualiteit als “consumptiestrategie en consumptiegoed”. Vandaar dat jongeren niet zozeer met morele verboden moeten worden geconfronteerd, maar veeleer met de positieve visie dat kuisheid voortkomt uit het geloof dat het lichaam de tempel is van de Heilige Geest.
Met betrekking tot homoseksualiteit en andere seksuele ‘identiteiten’ wordt gezegd: “Het is waar, als een eenvoudig fysiologisch en psychologisch feit, dat de aard van het individuele seksuele verlangen niet simpelweg een gevolg is van een persoonlijke keuze met betrekking tot dergelijke zaken; veel van de neigingen en verlangens van het vlees en het hart komen in grote mate met ons ter wereld, en worden in ons op jonge leeftijd gevoed of gedwarsboomd, geaccepteerd of belemmerd.”
Ook moet er volgens het document rekening worden gehouden met “een fundamenteel recht van elke persoon – waarvan geen enkele staat of burgerlijke autoriteit mag veronderstellen dat het geschonden wordt – om vrij te blijven van vervolging of juridisch nadeel als gevolg van zijn of haar seksuele voorkeur”. “Maar de Kerk ziet de menselijke identiteit niet in de eerste plaats verblijvend in iemands seksualiteit of in enige andere privékwaliteit, maar eerder in het beeld en de gelijkenis van God die in ons allen aanwezig is. Alle christenen zijn geroepen om altijd het beeld en de gelijkenis van God in elkaar te zoeken en zich te verzetten tegen alle vormen van discriminatie van hun naasten, ongeacht hun seksuele geaardheid. Christenen zijn geroepen tot een leven van seksuele onthouding, zowel binnen als buiten het huwelijk, juist vanwege de heiligheid van het seksuele leven in de scheppingsorde. Maar christenen worden nooit opgeroepen tot haat of minachting voor iemand.”
Over anticonceptie zegt het document: “De Orthodoxe Kerk heeft geen dogmatisch bezwaar tegen het gebruik van veilige en non-abortieve contraceptiva binnen de context van het huwelijkse leven, niet als een ideaal of als een permanente regeling, maar als een voorlopige concessie aan een noodzaak.”
Ook worden er geen bezwaren geuit tegen kunstmatige inseminatie, behalve dan als dat de vernietiging van reeds bevruchte eicellen met zich meebrengt, want dat is absoluut uit den boze.
In dit document wijst de Orthodoxe Kerk evenals de Katholieke Kerk elke vorm en rechtvaardiging van abortus uitdrukkelijk af. Dat geldt ook voor eugenetische motieven. Ieder kind, hoe misvormd, ziek of gehandicapt ook, heeft het recht om geboren te worden omdat het geroepen is om naar God toe te leven, luidt het.
Vanuit een orthodoxe optiek worden confessioneel en religieus gemengde huwelijken ondersteund, hoewel dit niet wordt aanbevolen. Huwelijken die in de kerk worden gesloten, gaan levenslang mee, maar kunnen tot twee keer toe worden ontbonden. Gescheiden en hertrouwde paren mogen nooit worden uitgesloten van de sacramenten. Op dit punt wijkt de Orthodoxe Kerk aanzienlijk van de rooms-katholieke leer af.
Wat betreft de kerkelijke rol van de vrouw wordt gezegd: “De Kerk moet blijven nadenken over hoe vrouwen het best kunnen deelnemen aan de opbouw van het lichaam van Christus, en dit omvat ook de vernieuwing van het diaconaat van de vrouw.”
Het document behandelt ook pedofilie: gevallen van seksueel misbruik van minderjarigen moeten onmiddellijk worden gemeld aan de civiele autoriteiten en niet alleen aan de verantwoordelijke bisschop.
Lees de Engelstalige versie van ‘Voor het leven van de wereld’ >>
bron: kro-ncrv/katholiek
beeld: ©data:image/jpeg, kro;