Christian van der Heijen interviewt prof. dr. Paul van Geest, hoogleraar kerk- en theologiegeschiedenis aan Tilburg University, over de heiligverklaringen op 15 mei 2022.
Op 4 maart maakte het Vaticaan bekend dat Titus Brandsma en twee andere zaligen worden gecanoniseerd samen met zeven personen wier heiligverklaring al ruim van tevoren gepland was. Tien heiligverklaringen in één viering! Dat is veel; doet dat niet een beetje af aan de aandacht voor elke individuele heilige?
PvG: “Ja, eigenlijk wel. Maar het is wel gebruikelijk om meerdere heiligverklaringen tegelijk te verrichten. Vaak liggen hier kerkelijke of kerkpolitieke redenen aan ten grondslag. De stichter van het Opus Dei, mgr. Josemaria Escrivá de Balaguer, werd bijvoorbeeld heiligverklaard samen met een Soedanese religieuze, die slaafgemaakte geweest was, Josephine Bakhita. Het had er veel van weg dat men de heiligverklaring op die dag niet een exclusief feestje voor Opus Dei-leden wilde maken. En in 2014 werd in één plechtigheid zowel paus Joannes XXIII, een zeer geliefde en vooruitstrevende paus, en paus Joannes Paulus II, een eveneens zeer geliefde maar al meer restauratieve paus, heiligverklaard. Hun beider heiligverklaring kan dus eigenlijk begrepen worden als uitnodiging van paus Franciscus tot eenheid in de kerk.”
Protestanten hoor je soms zeggen dat heiligverklaringen restanten zijn van rituelen uit de heidense oudheid, zoals de apotheose bij de Oude Grieken. Hebben ze een punt?
PvG: “Nee, eigenlijk niet, hoe hoog ik de betere protestant ook heb. Heiligverklaringen gebeurden vroeger, bottom-up spontaan door het volk die op de graven van de martelaren en later andere heiligen de herinnering aan hen levend hielden door er maaltijd te houden. Zo bleven de levenden en de doden in de communio sanctorum, de gemeenschap der heiligen, met elkaar verbonden.”……
Zoals gezegd zal paus Franciscus op 15 mei tien personen heilig verklaren, Van die andere negen, welke vindt u als kerkhistoricus de interessantste?
PvG: “Charles de Foucauld. Fascinerende man: wetenschapper, legerofficier en uiteindelijk een charismatische kluizenaar die Jezus wilde navolgen in de episode waarin hij verborgen leefde en dat ook nog eens in alle soberheid. Tegelijkertijd bestond zijn missie erin niet te preken maar door zijn levensstijl het christendom geloofwaardig en aantrekkelijk te maken.”
Opm. redactie: Het komende nummer van De Roerom zal aan Charles de Foucauls aandacht besteden.
lees het volledige interview met Pauls van Geest op kro-ncrv.nl/katholiek