De Oosterse Katholieke Kerken zijn in het verleden voortgekomen uit deelunies met de Rooms-katholieke Kerk. Bekend is de Unie van Brest-Litovsk (1596) waaruit de Oekraiens-Katholieke Kerk is voortgekomen. Ook in het Midden-Oosten zijn diverse unies met Rome tot stand gekomen. De Maronieten (Libanon) herstelden de band met Rome rond 1200. Vanaf de 16e eeuw ontstaan er in Oost-Europa, India en in het Midden-Oosten diverse met Rome geünieerde kerken.
Deze Oosterse Katholieke Kerken staan in de traditie van de oosters-orthodoxe en oriëntaalse kerken (theologie, liturgie, gebruiken, kerkelijk recht). Vanuit het rooms-katholieke perspectief werden deze kerken gezien als een brug naar de orthodoxe tradities. De oosters-orthodoxe en oriëntaals-orthodoxe kerken zagen de deelunie vaak als een ondermijning van hun kerk en traditie. De brugfunctie die de Katholieke Oosterse Kerken werd toegedicht, kon zelden waargemaakt worden.
Dat neemt niet weg dat de Oosterse Katholieke Kerken door de eeuwen heen overeind gebleven zijn en daarbij vaak grote problemen hebben moeten overwinnen. De Oosterse Katholieke Kerken hebben bestaansrecht en nemen vandaag een eigen plaats in de Rooms-katholieke Kerk. In de oecumenische betrekkingen worden ze vaak overgeslagen. Met name in Europa is er bij orthodoxen een grote gevoeligheid ten aanzien van het bestaan van de Oosterse Katholieke Kerken. In het Midden-Oosten waar de christelijke kerken als minderheden moeten overleven, zijn hierover minder spanningen.
Op de Zondag voor de Oosterse Kerken (15 mei) willen we de focus richten op het bestaan van Oosterse Katholieke Kerken. Hoe staan deze kerken er nu voor? Hoe zijn de verhoudingen met de moederkerken? Wat betekenen zij voor ons en wat kunnen wij voor hen betekenen? Preekschets en voorbede worden vóór 15 april 2022 gepubliceerd op www.oecumene.nl
Magazine over Oosterse Kerken
Enkele jaren geleden publiceerde de verenigig in samenwerking met het bisdom Rotterdam een magazine over de achtergronden en verscheidenheid van de Oosterse Kerken. In het midden-katern van het magazine is een overzicht opgenomen van de verschillende Oosterse Kerken, waaronder ook de Oosterse Katholieke Kerken. Dit magazine is als ebook gratis beschikbaar. U vindt hier deze unieke uitgave.