“Geen aardbei op de slagroomtaart”
Paus Franciscus heeft zich opnieuw uitgesproken tegen het priesterschap van vrouwen. De vrouwenkwestie is, volgens de paus, een theologisch probleem en teveel gericht op gewijde bedieningen. Agnes Wuckelt heeft geen begrip voor dit standpunt.
DOMRADIO.DE: Wat betekent de herhaalde duidelijke afwijzing door paus Franciscus van het priesterschap van vrouwen?
Professor Agnes Wuckelt (plaatsvervangend federaal voorzitter van de Vereniging Katholieke Vrouwen, KFD): Het betekent dat de paus niet in nieuwe categorieën wil of kan denken als het om vrouwen gaat. Hij houdt vast aan definities die de 19e-eeuwse theologie gaf over de rollen van vrouwen en mannen. Daar wijkt hij niet van af. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij opnieuw de wijding van vrouwen afwijst.
DOMRADIO.DE: Begrijp je zijn redenering? De paus zegt dat weigering geen nadeel is, maar moet worden uitgelegd vanuit een hogere waardigheid van vrouwen.
Wuckelt: Ik begrijp het alleen als ik in de geschiedenis van de theologie kijk en die redenering volg. Vanuit het oogpunt van vandaag begrijp ik het niet. Ik begrijp ook niet dat de paus kritisch is over economische kwesties in de wereld en in het Vaticaan, wereldwijde crises, klimaatverandering en ook politieke kwesties en daar heel goed moderne perspectieven inneemt, maar zodra het over vrouwen gaat, verandert hij geen jota.
DOMRADIO.DE: De paus wijst op een derde weg, de administratieve. Dit is niet theologisch en vrouwen moeten op dit gebied meer ruimte krijgen. Het Vaticaan is al heel ver, revolutionair bijna, getuigt de paus zelf. Wat zegt u daarvan?
Wuckelt: Ik moet het met hem eens zijn. De paus pleit altijd voor een nieuw beeld van de vrouw waar het – zoals hij zelf zegt – niet theologisch is. Met andere woorden, in zijn beeld van de vrouw dient de vrouw als aanvulling op het werk van de man. Hij blijft benadrukken dat vrouwen een andere sfeer brengen en dat vrouwen een andere stijl van leidinggeven hebben. Hij combineert dit met typisch vrouwelijke categorieën als kracht, tederheid, empathie en ontvankelijkheid.
Het interessante is dat de paus de leiderschapsposities in het Vaticaan, die zeker van groot belang zijn, zelden vervult met vrouwelijke theologen. Meestal benoemt hij vrouwen uit de economie, financiën of de advocatuur. In deze richtingen kan hij dit nieuwe beeld van de vrouw tolereren. Vrouwelijke theologen vallen hem lastig, omdat ze theologisch kijken naar kerkelijke kwesties, zoals de participatie van mannen en vrouwen, en zo een andere theologie inbrengen.
De paus devalueert zelfs vrouwelijke theologen. In een interview zei hij ooit dat vrouwelijke theologen slechts de aardbeien op de slagroomtaart waren. Een mooi sieraad dus, maar niet relevant voor de slagroomtaart.
Dat is het grote dilemma. De paus gaat uit van een nieuw vrouwbeeld op bestuurlijk gebied, waaraan hij geen consequenties voor zijn theologisch denken ontleent, maar hij hanteert een 19e-eeuws vrouwbeeld dat vandaag de dag niet meer acceptabel is.
DOMRADIO.DE: Als KFD vertegenwoordigt u de katholieke vrouwen in Duitsland, van jong tot oud. Welke invloed heeft deze verklaring van de paus op de jonge vrouwen?
Wuckelt: Jongere vrouwen halen alleen hun schouders op bij dergelijke uitspraken van de paus, tenminste als ze de kerk nog niet hebben verlaten. Dit zal de jongere generatie nog meer afschrikken dan de oudere of middengeneratie. Veel jonge vrouwen zijn nu toch afgestudeerd als theologe en verwachten eigenlijk niets meer van de kerk. Jongere vrouwen halen alleen hun schouders op bij dergelijke uitspraken van de paus, tenminste als ze de kerk al niet hebben verlaten.
Dergelijke uitspraken leiden er dan toe dat ze zeker nog meer gaan spelen met het idee om zich terug te trekken uit deze kerk, die ze in al hun ideeën, in hun levensplannen als theologen helemaal niet serieus neemt, niet ziet en hen wil dringen in een voorbije rol als vrouw, en die dan ook nog wil gerechtvaardigen met een beroep op God en de goddelijke schepping.
Tobias Fricke (Domradio) nam het interview af.
beeld: / © Kay Herschelmann ( kfd )