De paus streeft al een jaar naar vrede
Week na week roept paus Franciscus op tot gebed voor Oekraïne. Tot nu toe zonder succes. Een jaar geleden benoemde hij kardinaal Matteo Maria Zuppi tot zijn vredesbemiddelaar. De balans is gemengd.
Twee jaar oorlog in Oekraïne. Een speciale Vaticaanse missie van een jaar om hier een einde aan te maken of op zijn minst onderhandelingen tot stand te brengen. De balans tot nu toe is middelmatig. De verhoopte vredesbesprekingen vinden niet plaats. Oekraïne heeft een aanbod van het Vaticaan om als bemiddelaar op te treden afgewezen. Slechts enkele minderjarigen die zijn teruggebracht en een aantal uitgewisselde krijgsgevangenen zijn terug te voeren op de betrokkenheid van het Vaticaan – hoewel dit een van de belangrijkste doelstellingen van de vredesmissie is.
Is de diplomatie van de Heilige Stoel ineffectief?
Afgelopen mei benoemde paus Franciscus kardinaal Matteo Zuppi tot speciaal gezant voor Oekraïne. De voorzitter van de Italiaanse Bisschoppenconferentie zou moeten samenwerken met de ambassadeurs van de paus in de twee landen, nieuwe communicatiekanalen moeten zoeken en bondgenoten moeten vinden in de strijd voor de vrede.
Zuppi bouwt gespreksbruggen
Zuppi begon onmiddellijk zijn opdracht uit te voeren: hij reisde naar Kiev, Washington, Moskou en Peking. De kardinaal bouwde de eerste communicatiebruggen waarover de officiële diplomaten van het Vaticaan voortaan ook zouden communiceren.
In februari zei de ambassadeur van de paus in Kiev, aartsbisschop Visvaldas Kulbokas: “We bevinden ons nog steeds in de fase van experimenten, maar het zijn concrete experimenten. De bezoeken van kardinaal Zuppi hebben kanalen geopend waarlangs er nu wordt gewerkt.” De vredesfunctionaris maakte begin maart zelf duidelijk dat het initiatief wellicht overschat was. Maar ze willen niet opgeven en blijven werken aan de dialoog tussen de strijdende partijen.
De kardinaal is niet onervaren in dergelijke bemiddelingsactiviteiten. Decennia lang was hij samen met oprichter Andrea Riccardi een soort hoofddiplomaat voor de gemeenschap van Sant’Egidio. De priester bemiddelde tussen de guerrillastrijders en de regering in Mozambique, en later in Algerije. Sant’Egidio’s grootste diplomatieke prestatie zijn de onderhandelingen voor Mozambique, die in 1992 leidden tot het “Vredesakkoord van Rome”.
Diplomatieke successen Vaticaan
Het Vaticaan heeft in de moderne tijd ook verschillende successen geboekt als bemiddelaar voor vrede en ontspanning – bijvoorbeeld tussen Duitsland en Spanje in het dispuut over de Caroline-eilanden in 1885, in het Beaglekanaal-conflict tussen Chili en Argentinië in 1979 en tussen Cuba en de Verenigde Staten. VS in 1979-2015. In Zuid-Soedan heeft de toezegging van de paus onlangs de strijdende partijen in ieder geval weer aan de onderhandelingstafel gebracht. Sinds Franciscus’ bezoek aan het land bemiddelt Sant’Egidio opnieuw tussen de regering en gewapende rebellen – de gesprekken zijn stap voor stap voortgezet, zo bevestigt een betrokkene aan het Katholieke Nieuwsagentschap (KNA).
Maar in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne bereikt de Heilige Stoel zijn grenzen als bemiddelaar, net zoals zij dat deed in de Eerste Wereldoorlog tussen Frankrijk en Duitsland. De katholieke Kerk en het Vaticaan worden wereldwijd erkend als neutrale actoren, maar hun inspanningen hebben verschillende effecten, legt Mauro Garofalo, hoofd buitenlandse zaken van Sant’Egidio, uit in een interview met de KNA. In wezen waren macht en invloed afhankelijk van hoe katholiek een land is. In Oekraïne zijn katholieken in de minderheid; in Rusland bestaan ze vrijwel niet, vervolgde Garofalo.
De bemiddeling in Zuid-Soedan laat zien dat het ook anders kan. Ook daar vormen katholieken een minderheid. Maar de media-aandacht voor het bezoek van de paus en zijn gesprekken met leiders van de burgeroorlog zorgden voor een ommekeer. Dit verklaart ook waarom Franciscus niet naar Oekraïne wil reizen zonder de heerser in Moskou te ontmoeten – de persoon die verantwoordelijk is voor de oorlog.
Je moet ook met de ‘slechteriken’ praten.
“Je kunt alleen vrede sluiten met iemand die oorlog voert. En als je in onderhandelingen gelooft, moet je een dialoog op gang brengen waar de betrokken partijen bij betrokken zijn, en uiteraard ook de ‘kwade’ kant”, benadrukte speciaal gezant Zuppi onlangs. .
De ervaren onderhandelaar Mauro Garofalo kan niet inschatten of Zuppi’s missie ooit succesvol zal zijn. De zaken gaan heel langzaam vooruit. Maar misschien is dit het enige niveau waarop beide partijen met elkaar communiceren – direct of indirect. Hij hoopt dat deze inspanning tot een succesvol einde zal leiden. ‘Uiteindelijk is het enige wat we nog hebben hoop’, zei Garofalo.
De Heilige Stoel onderhoudt momenteel diplomatieke betrekkingen met 183 staten over de hele wereld. Er zijn ook de EU en de Soevereine Orde van Malta. Zowel 88 staten als de EU en de Orde van Malta hebben hun ambassadeurs bij de Heilige Stoel in Rome. De Arabische Liga, de Internationale Organisatie voor Migratie en de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN (UNHCR) worden ook vertegenwoordigd door hun eigen gezanten bij het Vaticaan.
bron: Domradio