Kan de katholieke traditie in de huidige samenleving een kracht zijn die helpt deze samenleving op een goede manier vorm te geven? Zo ja, wat is daar voor nodig?
Om op deze vragen een antwoord te krijgen is onder het verband van de Katholieke Maatschappelijke Organisaties (VKMO) een onderzoek gestart door prof. Erik Borgman, geassisteerd door drs. Thijs Caspers van het VKMO.
Er zijn verschillende rondes van gesprek en inventarisatie gehouden. Het onderzoek kent een Vlaams en een Nederlands deel. Vanmiddag werd in de “Marienburg” in den Bosch het eerste resultaat van het onderzoek gepresenteerd.
Het VKMO hoopt dat door dit onderzoek de vitaliteit van de katholieke en algemeen – christelijke organisaties wordt vergroot.
Bij de presentatie van dit eerste resultaat zei Erik Borgman dat de situatie van het katholiek/christelijk maatschappelijk veld sterk verbeterd is vergeleken met de situatie van 10 á 15 jaar geleden. Er zijn een groot aantal sterk betrokken werkers actief in dit veld. De organisaties functioneren adequaat en zijn ook van betekenis. Ze hebben hun verhaal op orde, ook met betrekking tot hun identiteit.
Maar meldde Borgman de organisaties hebben ook de neiging problemen waar ze op het vlak van de identiteit tegenaan lopen, te beschouwen als problemen die alleen hen overkomen. Men is vooral bang te verliezen wat men heeft. “Er zijn”, aldus Borgman, “een aantal fundamentele problemen te signaleren die niet alleen of allereerst te wijten zijn aan maatschappelijke of kerkelijke ontwikkelingen maar die vooral wijzen op een onvermogen om met beide ontwikkelingen gelijktijdig vruchtbaar om te gaan.”
Borgman lichtte toe dat de achtergronden gezocht moeten worden in:
fundamentele veranderingen in religieus engagement
fundamentele veranderingten in maatschappelijke organisatie
dit was wellicht anders gelopen als het gelukt was om, zoals Borgman het formuleerde, een “Gaudium et Spes”te schrijven voor Nederland. Hij noemde het ‘t nooit geschreven document van Schillebeeckx: “Hoe de huidige situatie gelovig te lezen en zo de traditie productief te verbinden met het heden en de toekomst?”
Op dit spoor wil het VKMO verder gaan door een netwerk op te zetten van werkers die zelf ook onderzoekers zijn: welke religieus maatschappelijk engagement is vandaag de dag echt?
Kunnen zij een samenhangend beeld schetsen van de huidige samenleving en de rol van het religieus engagement?
Kan er een methode ontwikkeld worden om de samenleving religieus te “lezen” als plaats van nabijheid van het Rijk van God?
Pittige thema’s die de nodige inspanning vragen maar het VKMO “gaat ervoor”om het maar eens modieus te zeggen.
De basis hier is gelegd in het eerste deel van het onderzoek dat op 12 september werd gepresenteerd: De katholieke traditie opnieuw een levende kracht?
Het verslag van dit eerste deel van het onderzoek, `De katholieke traditie opnieuw een levende kracht?” is te bestellen bij het VKMO in Den Bosch:
Sint Janssingel 92,
5211 DA ’s-Hertogenbosch
Tel: 073 6134140