Het Vaticaan heeft onlangs een nieuwe verklaring van de pauselijke Internationale Theologische Commissie gepubliceerd. Deze is getiteld ‘De wederkerigheid tussen geloof en sacramenten in de sacramentele economie’. Een van de conclusies is dat niet-gelovige gedoopten die een kerkelijk huwelijk hebben gesloten, gemakkelijk een nietigverklaring van dit huwelijk zouden kunnen verkrijgen.
Het document werd in november al aan paus Franciscus overhandigd. Het is nu ook online beschikbaar en wel in het Engels en Spaans.
De Internationale Theologische Commissie is een adviesorgaan van het pauselijk leergezag, in het bijzonder van de Congregatie voor de Geloofsleer.
Een van de commissieleden is de Spaanse jezuïet Gabino Uríbarri Bilbao, hoogleraar aan de Universidad Pontificia Comillas van Madrid. Tegenover Vatican News geeft hij tekst en uitleg bij het document. Het kernuitgangspunt is volgens hem de katholieke overtuiging dat het geloof van de individuele gelovige noodzakelijk is voor de werking van de sacramenten die hij of zij ontvangt. Vooral de doop, het vormsel, de eucharistie en het huwelijk komen in de verklaring aan bod.
Pater Uríbarri zegt dat kerkelijke huwelijkssluitingen, die door de partners slechts als een feestelijk ritueel zijn opgevat, bijzonder problematisch zijn. De vraag is of deze gesloten huwelijken wel sacramenteel en daarom onverbrekelijk zijn. Het antwoord op die vraag heeft gevolgen voor een eventuele nietigverklaring van dit huwelijk door een kerkelijke rechtbank.
Tijdens de bisschoppensynodes van 1980, 2014 en 2015 hadden synodevaders geëist dat er een duidelijk antwoord moest komen op de vraag hoe een ‘huwelijk zonder geloof’ moest worden begrepen. De Commissie heeft deze vraag in eerste instantie dogmatisch beantwoord. In tweede instantie is het de taak van kerkjuristen te bepalen welke gevolgen een en ander heeft voor het huwelijksrecht.
Gezien het feit dat in veel gevallen niet-gelovige gedoopten toch een kerkelijk huwelijk sluiten, moet men ervan uitgaan dat er in dergelijke gevallen geen sacramenteel huwelijk tot stand komt, aldus pater Uríbarri. Aan de andere kant kon men van bruidsparen niet eisen dat ze het totale geloofsgoed van de Katholieke Kerk kennen en beamen. Daarnaast waren er deels tegenstrijdige uitspraken in kerkelijke teksten over de rol en de werking van het persoonlijk geloof bij het toedienen van de sacramenten.
Volgens de verklaring van de Internationale Theologische Commissie is het daarom de taak van pastoraal werkenden om bij bruidsparen te informeren hoe het met hun geloofsleven is gesteld. Als zowel de bruid als de bruidegom het kerkelijk geloof volledig verwerpt, dan zou men een katholieke huwelijkssluiting moeten afraden. Uríbarri geeft toe dat het geloof van de individuele geloof niet kan worden gemeten. Dit geldt volgens hem ook voor het proces van de nietigverklaring van een kerkelijk huwelijk.
Verder benadrukt de Commissie dat de inwijdingssacramenten van het doopsel, het vormsel en de eerste communie geen privéaangelegenheden zijn. Alle sacramenten van de Kerk hebben een sociale en missionaire dimensie die het individu verplicht om bij te dragen aan de opbouw van de geloofsgemeenschap.
bron:kro-ncrv