Paus Franciscus wil met zijn nieuwe aanpak van de komende bisschoppensynode een nieuwe weg inslaan. (lees ons eerder bericht hierover).
Brengt dat initiatief de Synodale Weg in Duitsland aan het wankelen?
De herder voorop, de kudde volgt.
Toen paus Franciscus aankondigde dat hij vernieuwing van de kerk op gang wilde brengen met een wereldwijd synodaal proces, was er overal in de katholieke wereld vreugdevolle goedkeuring. Ook in Duitsland voelden vooraanstaande kerkvertegenwoordigers zich gesterkt. Er was sprake van een kans en een rugwind.
Niettemin: er er kwamen ook vragen op over de invloed van het initiatief van de paus op de Synodale Weg die sinds eind 2019 op gang is gekomen over de toekomst van de kerk in Duitsland.
Veel vragen en weinig antwoorden
De coronacrisis heeft de dialoogproces van de Synodale Weg vertraagd. Bovendien heeft het durende debat in de Duitse kerk over het verwerken van misbruik invloed op de wijze waarop men betekenis toekent aan de Synodale Weg.
En nu passeert de paus met zijn nieuwe aanpak van de bisschoppensynode, het Duitse Volk Onderweg, een volk dat zich toch al met verschillende snelheden voortbewoog. “Waar gaat het nu heen?” is de vraag – waar tot nu toe weinig concrete antwoorden op gegeven zijn.
De bisschop van Augsburg, Bertram Meier, waarschuwt: “Laten we afwachten welke effecten het initiatief van de paus heeft, die zich synodaal wil openstellen voor de hele wereld. Nu is het een kwestie van niets overhaasten, maar deelnemen aan het wereldwijde synodale proces”.
De tijd dringt
De medebroeders van Meier hebben zich tot dusver ingehouden. Bij hun aanstaande reguliere vergadering zullen zij vermoedelijk voor het eerst als college tot gemeenschappelijk standpunt proberen te komen. Maar het is kort dag.
De tweede bijeenkomst van de Synodale Weg is gepland voor eind september in Frankfurt. Het is het hoogste besluitvormende orgaan van de Synodale Weg, dat nog geen echte beslissingen heeft kunnen nemen, niet in de laatste plaats vanwege Corona.
Headlines worden elders bepaald
De druk is groot, zo geeft de jongste deelneemster aan de Synodale Weg, de 17-jarige Johanna Müller toe: “De deelnemers aan het proces voelen de plicht om tot resultaat te komen.” De toekomst van de kerk hangt echter niet alleen af van de voortgang in deze hervormingsdialoog, benadrukt ze, “maar veeleer van wat er daarna gebeurt – zoals de gebeurtenissen in het aartsbisdom Keulen”.
Met andere woorden: de soms scherpe discussies over kardinaal Rainer Maria Woelki domineren de krantenkoppen – de contouren van de Synodale Weg daarentegen worden steeds minder duidelijk.
Wisseling van personen
Daarnaast zijn er veranderingen op het vlak van invloedrijke personen.
De voorzitter van het Centraal Comité van Duitse Katholieken (ZdK), Thomas Sternberg, een van de belangrijkste initiatiefnemers van de Synodale Weg, stelt zich in het najaar niet meer kandidaat voor een nieuwe termijn en verliest daarmee zijn zetel in het Presidium van de Synodale Weg.
Kardinaal Reinhard Marx uit München, die destijds als voorzitter van de Duitse bisschoppen-conferentie het startsein gaf voor het project diende zelfs ontslag in, wat paus Franciscus weigerde. Zeker een teken van de waardering die Marx in Rome geniet. Maar geldt die waardering ook de Synodale Weg?
Alternatieve hervormingsmethoden
Georg Bätzing, de huidige voorzitter van de Duitse bisschoppen heeft voorgesteld om in Rome een gedachtewisseling te houden tussen lekenvertegenwoordigers en bisschoppen enerzijds en curiefunctionarissen anderzijds, maar het is er nog steeds niet van gekomen.
De Benedictijn pater Nicodemus Schnabel stelt voor de Synodale Weg deze zomer in de open lucht te houden om te voorkomen dat men in vergaderingen verdwaalt. “Hoe mooi zou het zijn voor synodegangers om letterlijk samen te wandelen met katholieke gelovigen, die niet vertrouwd zijn met het katholieke vergadercircuit en die geen enthousiasme kunnen ontwikkelen voor agendapunten en procedures, maar die veel te melden hebben wat de moeite van het beluisteren waard is?”
Alles terug naar het begin?
Intussen wil de theologe Katharina Westerhorstmann, zelf lid van de Algemene Vergadering van de Synodale Weg, een heel andere richting inslaan. Ze pleit er voor het Duitse initiatief op pauze te zetten – en een nieuw begin ermee te maken in het kader van de door de paus aangekondigde wereldsynode. Dit zou duidelijk kunnen maken “dat de Duitse Synodale Weg feitelijk in dienst staat van de hele kerk”. Een dergelijke stap zou echter ook een stopteken geven aan veel hervormings-debatten, zoals die over de toelating van vrouwen tot het priesterschap. Van Joachim Heinz ( KNA Domradio)
Synodale Weg in Duitsland, Waarheen?
