Monniken blazen een week lang het Klooster van Memleben nieuw leven in
Eens per jaar wordt het voorheen belangrijke Memleben-klooster in Saksen-Anhalt vijf dagen lang door monniken “nieuw leven ingeblazen”. Een toeristisch-spiritueel project dat werkt en zelfs premier Haseloff van Saksen-Anhalt aantrekt.
Als pater Maximiliaan om 10.30 uur het kloostergebedslied zingt, zijn hij en zijn twee confraters al zes uur op de been. De Regel van st. Benedictus maakt hen tot vroege vogels. Eigenlijk schrijft het ook een vaste locatie voor hen voor. Maar de drie mannen van de Beierse abdij van Münsterschwarzach, die ongeveer 80 monniken telt, kwamen vijf dagen naar Saksen-Anhalt om het voormalige klooster van Memleben te “doen herleven” en om inzicht te geven in het moderne kloosterleven.
Een kloosterzomerretraite in de diaspora?
Pater Maximiliaan lacht: “We willen informeren, maar ook een geestelijk aanbod doen. En gewoon aanwezig zijn, reageren op mensen.”
Sinds 2011 komt hij hier elke zomer voor een kleine week met enkele confraters. Het idee heeft één oorsprong in een stedenbanden, de ene kwam naar de andere. Van het klooster en het keizerlijk paleis Memleben, in de middeleeuwen een politiek belangrijke plaats – keizer Otto de Grote en zijn vader Hendrik I stierven hier – is slechts één ruïne bewaard gebleven. Alleen de crypte, een ondergrondse mix van crypte en gebedsruimte, uit de 13e eeuw is volledig bewaard gebleven.
Daar luistert een handvol mensen naar de mannen en vrouwen die religieus zijn in hun getijdengebed. “Richt je gewoon op de teksten van de Psalmen, misschien spreekt iets je aan, misschien blijf je op één plek hangen”, nodigt broeder Melchior uit.
De drie monniken vullen het kamertje met hun liederen en creëren al snel een bijzondere sfeer waarin de bezoeker zich gewoon kan onderdompelen en zich kan laten voortdrijven. “Hier adem je geschiedenis. Zo moet het in de middeleeuwen zijn geweest”, zegt een luisteraar.
Daarna is er een rondleiding over het terrein voor geïnteresseerden. Pater Maximiliaan doet het samen met een museummedewerker. Zij vertelt over de historische feiten van de meer dan duizendjarige geschiedenis van dit klooster. De pater voegt de religieuze elementen toe, legt kloostertermen en gebruiken uit en bouwt ook herhaaldelijk een brug naar het heden van het moderne kloosterleven: “De wereld komt al naar ons toe in het klooster. Natuurlijk hebben we televisie, internet en mobiele telefoons.”
Net op tijd voor het middaggebed arriveren ook premier Reiner Haseloff en zijn vrouw uit Saksen-Anhalt. De CDU-politicus is een meelevend katholiek en herinnert de monniken aan een oude verplichting die keizer Otto II hen oplegde toen het klooster in 973 werd gesticht: “Bid voor de redding van de zielen van de mensen hier in de regio en doe missen voor hen. Anders ga je niet naar de hemel”, waarschuwt Haseloff gekscherend. “Sinds de Reformatie heb je jezelf enigszins zeldzaam gemaakt.”
In die tijd werd het klooster, zoals zovelen in de regio, onvrijwillig ontbonden. In 1722 verwoestte de bliksem het kerkdak en begon de gedeeltelijke sloop van de kerk. De Pruisische sterarchitect Karl Friedrich Schinkel (1781-1841) liet het complex beveiligen. Tot dan toe was de Krytpa veel gebruikt als aardappelkelder. Sinds 2008 is de Stichting Kloster und Kaiserpfalz Memleben eigenaar van het kloostercomplex en heeft een museum ingericht.
Velen die gebruik maken van het aanbod van de monniken worden overspoeld door het toerisme. “Dan gebeuren gesprekken gewoon”, zegt broeder Melchior. Een niet-confessioneel gepensioneerd echtpaar uit Halle arriveert, prijst de kloostertuin, vertelt over hun eigen groenteteelt. Men komt al snel bij DDR-reliëfs. “We missen het gemeenschapsleven van vroeger”, zegt ze. Broeder Melchior antwoordt: ‘Dat is ook het oorspronkelijke idee van de kerk: het leven met elkaar delen.’ Nu vraagt de man heel direct: “Wat moet ik zijn om monnik te worden?”
Broeder Melchior denkt kort na: “Katholiek zijn. En om een verlangen te hebben naar geestelijk leven en God.” Ontmoetingen als deze geven de monniken ook nieuwe impulsen, zegt pater Maximiliaan: “Het zet ons weer aan het denken over onze vanzelfsprekendheden: waaruit bestaat mijn leven als monnik? En hoe breng ik dit onder woorden die zelfs mensen ver van de kerk begrijpen.”
bron: domradio
beeld: stichting klooster en museum memleben