Synodaliteit, in praktijk

Met de vijfde synodale vergadering werd het Duitse synodale pad officieel voltooid. Vanaf het begin hebben paus Franciscus en het Vaticaan het project, dat noch een synode, noch een niet-bindende gedachtewisseling was, met belangstelling en bezorgdheid gadegeslagen.

Anne Preckel – Vaticaanstad

Sinds 2019 wisselen de Duitse bisschoppen en lekenvertegenwoordigers van gedachten over toekomstige kerkelijke kwesties als onderdeel van een gestructureerde dialoog over de Synodale Weg. Een aantal besluiten werd gezamenlijk genomen, waarvan de meeste aan de paus zijn gericht als een verzoek om herziening en wijziging.

Een bijdrage aan de Wereld Synode

De Synodale Weg ziet zichzelf als een school van synodaliteit – die synodaliteit die de paus wil bevorderen in de kerkelijke saamhorigheid. Dat maakte de voorzitter van de Duitse bisschoppen, Georg Bätzing, zaterdag nog maar eens duidelijk. Bisschop Bätzing maakte een positieve balans van het synodale pad, dat hij omschreef als een synodale “ervaringsruimte”. De Duitse kerk wil graag dat deze stijl wordt voortgezet en wil graag haar bijdrage leveren aan de Wereldsynode. De preambule van de Synodale Weg, die is opnieuw is opgesteld met het oog op het universele kerkelijke synodale proces, omschrijft de synodale weg als een bijdrage aan de wereldsynode.

Met het oog op de verstrekkende Duitse hervormingsverzoeken aan de paus – zoals het onderzoeken van het verplichte celibaat en de wijding van vrouwen – legt de Duitse Synode Vergadering de lat naar kerkelijke maatstaven hoog. Tegelijkertijd heeft de Synodale Weg regelmatig benadrukt dat zij weet waar dergelijke vragen thuishoren, namelijk bij de paus en binnen het kader van een universeel kerkelijk onderscheid. Het Vaticaan heeft herhaaldelijk aan deze grenzen herinnerd. En de Synodale Weg heeft deze grenzen ook gerespecteerd, benadrukte bisschop Bätzing zaterdag. Opnieuw verwierp hij de vrees als ongegrond dat de Synodale Weg tot een schisma zou leiden: “De Synodale Weg heeft er altijd voor gezorgd dat ze zelf binnen de reikwijdte van het kerkelijk recht wil blijven.”

Synodaliteit beoefend

In de belevingsruimte van de Synodale Weg vond een verbazingwekkende, positieve ontwikkeling plaats in de kerkelijke saamhorigheid. Waar in de vroege debatten onbeschermde standpunten botsten, werd tegen het einde een meer objectieve, broederlijke toon gevonden en werd gezocht naar een compromis. Met leergierigheid en passie brachten bisschoppen en leken het project in Duitsland tot een goed einde, velen beschreven het als een “school van synodaliteit”. Een training die door moet gaan. In Frankfurt hebben we gestreden, geleden en gestemd, we hebben eraan vastgehouden, onze horizon verbreed en ook verder gekeken dan de Duitse horizon.

In Duitsland begon de door de paus gelanceerde wereldsynode later dan de Synodale Weg. Een concrete verwevenheid met het niveau van de wereldkerk was het bezoek van het Presidium van de Synodale Weg en andere Duitse vertegenwoordigers aan de Europese Continentale Conferentie in Praag. Daar werd duidelijk dat synodaliteit divers is qua inhoud en werkwijze en dat – zoals de Duitse delegatie vervolgens stelde – het wereldwijde synodale proces wordt gekenmerkt door verschillende snelheden, ervaringen en grondhoudingen. Tegelijkertijd wordt steeds weer duidelijk dat in andere landen soortgelijke vragen gesteld worden.

zoek naar een verandering

Het is natuurlijk belangrijk voor met name de Duitse kerk om mensen te herinneren aan bekering en verandering in het wereldwijde synodale proces van de kerk – vooral tegen de achtergrond van het misbruikschandaal, dat de kerk op vele niveaus en in veel landen heeft geschokt. Het Vaticaan prees ook de inzet van de Synodale Weg bij het aanpakken van het misbruik, ondanks andere zorgen over het synodale pad. Het misbruikschandaal gaf de Duitse kerk in 2018-19 de aanzet voor de Synodale Weg. Van daaruit ontwikkelde het project vragen over de toekomst van de kerk, inclusief kerkelijke samenwerking en omgaan met macht.

Zoals bekend was er vanuit het Vaticaan geen gebrek aan zorgen over de synodale weg. De zorg was vooral gericht op de vorm van de vergadering, die in het kerkelijk recht geen echt equivalent kent, maar ook op de inhoud en stijl van de beraadslagingen, die in Rome blijkbaar weinig spiritueel leken. De paus wees er herhaaldelijk op dat een synodale ontmoeting geen parlement is en adviseerde de Duitse synodale leden zijn oriëntatiebrief “Aan het pelgrimsvolk van God in Duitsland” nader te internaliseren. Toch wilde hij de synodale weg in Duitsland blijven bewandelen.

Geen triomftocht

Terugkijkend op de Synodale Weg hebben de ontwerpers van het proces een doordachte afweging gemaakt. Er waren zwakke punten, er valt nog veel te leren. De synodale weg was “geen triomftocht”, somde de vicevoorzitter van het Centraal Comité van Duitse katholieken (ZdK), Thomas Söding, op. Tot de “sterke momenten” behoorden de gemeenschappelijke eucharistie en momenten waarop het plenum “tot bezinning kwam”. Hij registreerde ook het gevoel dat “spanningen nu niet kunnen worden opgelost” als een vruchtbare synodale ervaring.

In een vroeg interview maakte paus Franciscus eens duidelijk dat een synodale houding inhoudt “het niet oplossen van tegenstrijdigheden of verwarring”. “We moeten verenigd in verschillen verder gaan”, zei hij. De Synodale Weg heeft zich hier heel concreet voor ingespannen.

bron: vatican news – pr)

beeld: deelnemers aan de Synodale Weg, © Synodaler Weg, Maximilian von Lachne

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *