De Nederlandse Katholieke Kerk probeert zich te vernieuwen. Dat gebeurt zowel dankzij De Missionaire Parochie als door de synode van paus Franciscus. Maar waarom lopen beide visies op kerkvernieuwing zo langs elkaar heen? Waarom geen kruisbestuiving?
ANALYSE door Hendro Munsterman in het Nederlands Dagblad
Meer dan 850 priesters, diakens, pastoraal werkers en actieve parochianen waren vorige week zaterdag enthousiast in Veenendaal bij elkaar om zich tijdens een conferentie te laten inspireren.
Met ‘De Missionaire Parochie’ probeert de Nederlandse Rooms-Katholieke Kerk het tij te keren. Om te voorkomen dat ‘in 2030 de laatste katholiek hier het licht uit kan doen’, zoals de penningmeester van de parochie in Middelburg in 2020 tegen deze krant zei.
Het is allemaal gebaseerd op het gedachtegoed van de Canadese priester James Mallon. Het gaat uit van een zelfbewust katholicisme dat de wereld iets te vertellen heeft, mensen kan inspireren en geloofsgemeenschappen in beweging brengt.
‘Na de eucharistieviering van vanochtend werd het toch nog een mooie dag’, schreef een Brabantse diaken op Facebook. De preek van kardinaal Wim Eijk, die opriep tegen de ‘lhbt+-theorie’ te strijden, viel bij een deel van de aanwezigen helemaal verkeerd.
Geest
Toch was er aan het eind van de dag een algemeen gedeeld enthousiasme. Een priester uit het midden van het land verheugde zich te hebben gezien dat ‘we samen willen bijdragen aan oplossingen en niet blijven steken in problemen’.
Maar het valt op dat deze parochievernieuwingsslag van de Nederlandse Katholieke Kerk niet of nauwelijks aandacht heeft voor de zoektocht naar kerkvernieuwing door ‘synodaliteit’, zoals paus Franciscus die in 2021 in gang heeft gezet. De wereldwijde synode probeert de Katholieke Kerk te vernieuwen in twee opzichten. Allereerst wil zij leken veel duidelijker dan voorheen medeverantwoordelijk maken voor het wezen en handelen van de kerk.
Het tweede is dat deze ‘synodale kerk’ – letterlijk: een kerk die samen op weg is – een luisterende kerk wil zijn. Zij gelooft dat je de heilige Geest op het spoor kunt komen wanneer je als christenen met elkaar in gesprek gaat, ook bij meningsverschillen. Zij gelooft ook dat de heilige Geest te beluisteren is wanneer de kerk onderscheidend luistert naar ontwikkelingen in de samenleving.
evangelicaal
De overlap tussen De Missionaire Parochie en de synodale kerk van paus Franciscus zit hem vooral in het eerste punt. ‘Pas als je parochianen medeverantwoordelijk maakt, zie je een parochie wakker worden en bloeien’, zei James Mallon in 2022 tegen deze krant. ‘Veel priesters verstikken het leven van de parochie. Zij delegeren taken en verantwoordelijkheden. Maar zij verschaffen geen autoriteit aan parochianen. Als je dat wel doet, zie je een explosieve groei van impact in een parochie. Dat is prachtig om te zien.’