Het Concilie van Shanghai als smeerolie tussen Peking en Rome
De basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van She Shan
ANALYSE door Hendro Munsterman voor het ND
Het gaat verre van goed met de godsdienstvrijheid in China. Maar het Vaticaan heeft in Peking sinds 2018 een voet tussen de deur. Bij de honderdste verjaardag van het Concilie van China werd afgelopen week in Rome gepoogd om communistische angsten weg te nemen.
In China wonen zo’n tien à zestien miljoen rooms-katholieken. Tot 2018 bevonden zij zich in twee verschillende kerken: de door de overheid gecontroleerde staatskerk en de ‘ondergrondse kerk’, die trouw was aan Rome. Deze twee overlapten echter ook: sommige bisschoppen werden door zowel het Vaticaan als Peking erkend. Verscheidene ‘ondergrondse’ bisschoppen zaten daarentegen jarenlang in gevangenissen of strafkampen of kregen huisarrest.
Deze situatie ontstond vlak nadat in 1949 de communistische Volksrepubliek was gesticht. Maar in oktober 2018 wist het Vaticaan beide kerken – dankzij een nog steeds geheim akkoord met de Chinese overheid – als het ware ‘in elkaar te schuiven’. Bisschoppen worden nu door de Chinese overheid uitgekozen en door de paus – die een vetorecht heeft – benoemd. Daarmee is de paus door China erkend als hoofd van de kerk.
Dit akkoord is echter fragiel. Daarom werd de honderdste verjaardag van het Concilie van Shanghai (of: van China) afgelopen dinsdag aangegrepen om wat extra smeerolie in de machine te gooien. Een symposium aan de pauselijke universiteit Urbaniana, met driehonderd deelnemers uit met name het Vaticaan en China, was in het grootste geheim voorbereid.
sinificeren
In 1924 organiseerde de toenmalige pauselijk gedelegeerde in China, aartsbisschop Celso Costantini (1876-1958), dit concilie. Met deze kerkvergadering probeerde de Rooms-Katholieke Kerk het katholicisme een Chinees gezicht te geven……
Paus Franciscus prees Costantini in een videoboodschap met Chinese ondertiteling. Het Concilie van Shanghai had ervoor gezorgd dat ‘de kerk een Chinees gezicht’ kon krijgen, zei hij. En hij herinnerde aan het motto van Costantini: ‘evangeliseren, niet koloniseren’.