In een gastcolumn op de website van het Nederlands Dagblad schrijft kardinaal Wim Eijk over hoe je de barmhartigheid van God ervaarbaar en tastbaar maakt. Jammer genoeg legt hij het nogal instrumenteel uit.
De kardinaal schrijft: “De barmhartigheid van God ervaarbaar en tastbaar maken, hoe krijg je dat voor elkaar? Daarvoor worden de gelovigen uitgenodigd om een korte pelgrimstocht te maken naar een Heilige Deur. Dat kan een van de vier heilige deuren zijn in Rome, en Rome is voor Nederlanders gelukkig dichtbij. De gelovige wordt echter op zijn wenken bediend, want een nog kortere pelgrimstocht is ook mogelijk: naar de heilige deur in de kathedraal of een van de grotere kerken of basilieken in alle bisdommen over de hele wereld. Het passeren van de heilige deur dient gepaard te gaan met de essentie van deze pelgrimstocht, de viering van het sacrament van boete en verzoening, de biecht, en een viering van de eucharistie, waarin de barmhartigheid van God wordt overwogen, de geloofsbelijdenis wordt afgelegd en wordt gebeden voor de intenties van de paus voor het welzijn van de kerk en de gehele wereld.”
Het is volledig juist en waardevol wat de kardinaal zegt. En toch… het is ook een instrumentele visie op het aankomende jaar. De aartsbisschop beschrijft helaas maar één kant van de medaille, die van de biechtpraktijk zodat de zondaar “na het volbrengen van de opgelegde boete (…) bij de deur van de kerk door de bisschop of de priester (werd) opgewacht en weer binnengelaten.”
In de pauselijke bul voor het jubileumjaar, Misericordiae Vultus (‘Het gelaat van de Barmhartigheid’), vind je veel meer inspiratie dan ‘hoe krijg ik een aflaat’.
Paus Franciscus schrijft in het document: “Wij zijn geroepen te leven van barmhartigheid, omdat ons als eersten barmhartigheid is bewezen. Barmhartigheid is de draagbalk die het leven schraagt. Iedere gelovige zou in zijn of haar parochie een oase van barmhartigheid moeten kunnen vinden.” De paus doet daarom naast een contemplatief ook een actief pleidooi.
“In dit Heilig Jaar zullen wij de ervaring kunnen opdoen ons hart te openen voor allen die leven in de meest hopeloze randgebieden van het bestaan die de moderne wereld op dramatische wijze doet ontstaan.” De paus wil dat we erop uittrekken, om de barmhartigheid die wij mogen ontvangen, door te geven aan de behoeftige medemens.
Ik wil daarmee niet zeggen dat de biecht en de kleine pelgrimstocht geen levende ervaring van de nabijheid van God bewerkstelligen. Het is goed dat de biecht wordt aanbevolen. Maar het is overduidelijk dat Franciscus méér bedoelt dan biechten en een aflaat verkrijgen alleen. Dat zou ‘slechts’ voor het eigen ‘ik’ zijn.
De paus gaat verder dan inkeer en vergeving: door ons te laten omarmen door de barmhartigheid van God, de zelfgave van Jezus, kunnen we barmhartig zijn voor de ander, zoals God dat voor ons is. Niet alleen een woord en een gebaar van vergeving, maar ook van steun, hulp en liefde. Doorgeven wat ons gegeven wordt.
Naar onze medechristenen, naar andersgelovigen. Naar alle mensen van goede wil. Dat is het tweede, gelijkwaardige, doel van het aankomende jaar van barmhartigheid.
(deze opinie is een bewerking van mijn publicatie in het Nederlands Dagblad van 4 december 2015).