column
door Frans Wijnands –
Paus Franciscus dus (ook) niet. Want net zoals vrijwel alle leidinggevenden in welke positie dan ook zal ook hij wel eens verzucht hebben ‘dat je het nu eenmaal toch nooit goed doet’. Althans niet voor iedereen.
Anders dan president Donald Trump die geen idee had van wat hem allemaal in dat Witte Huis te wachten stond, wist de nieuw gekozen paus Franciscus drommels goed wat hij in het Vaticaan tegen zou komen als hij zou gaan proberen het Vaticaanse bestuursapparaat – de Curie – te hervormen. Kritiek en tegenwerking, roddel en achterklap. En hij wist dat hij de wind van voren zou krijgen van behoudzuchtige katholieken – priesters en leken – als hij meer onbevangen dan zijn voorgangers over de pijnpunten in de samenleving zou praten. Over abortus en milieu, over euthanasie en over communie voor gescheiden en hertrouwde katholieken, over het kindermisbruik en de opstelling van de (rk)kerk tegenover holebi’s.
De honderden affiches die twee weken geleden in één nacht overal Rome werden opgeplakt en waarin de paus bittere verwijten werden gemaakt waren deels in Romeins dialect opgesteld. Niet in het Engels, om maar een echte wereldtaal te noemen. Of in het Spaans. Want dan zou je een invloedrijke internationale anti-paus-beweging achter die wildplakkerij hebben kunnen vermoeden.
Nu niet. Nu is het een bijna plaatselijke actie. Maar dan nog: als je honderden affiches van enkele vierkante meters, in kleur kunt laten drukken en razendsnel kunt laten opplakken dan zit daar dus een organisatie met geld achter. Wie zijn de opdrachtgevers?
De politie haalt de schouders op, en laat dus ruimte voor speculatie. Komen de verwijten uit de kringen van de Maltezer Ridderorde die onlangs een pijnlijke knieval moest maken voor het pauselijk gezag? , zitten er gefrustreerde kardinalen en priesters achter die liever vandaag dan morgen de Requimmis voor deze paus willen zingen…?, zijn het verontruste, (ultra)rechtse, vrome katholieken die niet meer weten wie en wat ze precies moeten geloven?
Paus Franciscus heeft vanaf de eerste dag bij een deel van zijn achterban weerstand opgeroepen. Om te beginnen in zijn eigen bestuursapparaat, de complexe Curie, dat hij wil reorganiseren, afslanken, doorzichtiger maken. Hij kent de verwijten dat hij te rigoreus te werk gaat, ook al merkt de buitenwereld daar weinig van. Dat hij niet schroomt om zijn pauselijk gezag te gebruiken, zoals gebleken is bij zijn aanpak van het (deels corrupte) Vaticaanse bank- en onroerendgoedstelsel. Er is onbegrip voor zijn sobere levensstijl; er zijn zelfs bedenkingen bij zijn tirades tegen geldgraaiers en het grootkapitaal, tegen de verontachtzaming van het milieu en de natuur.
Je hoort rond de Sint Pieter en Vaticaanstad gemopper over de vele daklozen en bedelaars die er de laatste tijd rondhangen. Schuld van de paus, hoor je zeggen; hij heeft douches laten bouwen voor daklozen, nodigt bedelaars soms aan zijn tafel.
Maar om dat alles is hij nog geen controversiële paus als het gaat om de Leer. Hij is immers geen nieuwlichter. Hij laat de Leer voor wat die is; hij verandert er geen komma aan en hij zet geen deuren op een kier. Hij doet niks van dat alles.
Het enige wat hij dag in, dag uit wèl doet is mensen dwingen om na te denken. En dat is voor heel veel mensen lastig, moeilijk. Nadenken om eigen vastgeroeste vooroordelen te herzien, dat voelt ongemakkelijk. Franciscus wil dat mensen – van kardinalen tot gewone parochianen – meer naar elkaar en naar elkaars standpunten luisteren zonder de ander bij voorbaat te verketteren. De paus wil kerkelijke taboes bespreekbaar maken. Zonder decreten, zonder revolutionaire veranderingen door te voeren.
De afgelopen dagen heeft Franciscus voor de achttiende keer overlegd met C9; een adviescollege van negen kardinalen dat hij kort na zijn aantreden heeft geformeerd. Kardinalen uit alle uithoeken van de rk-wereldkerk. Met hen praat hij over zijn beleid, zijn herstructureringsplannen. Zij staan achter hem. Ook als Rome (even) vol hangt met paus-onvriendelijke/vijandige affiches.
Dat moet Franciscus een goed gevoel geven, maar desondanks slaapt hij nog altijd niet – en vermoedelijk nooit – op twee oren. Want in de Moederkerk komt het nooit dik in orde. Het blijft doorgaans goedbedoeld mensenwerk…
franswijnands@telenet.be