Wat vooral opviel tijdens de presentatie van de toekomstige bisschop van het bisdom Groningen-Leeuwarden, was de voorzichtige wijze waarop monseigneur Ron (Cornelis Franciscus Maria) van den Hout (52) zich presenteerde. De korte verklaring waarmee hij zich zaterdag voorstelde aan de pers, ademde in meerdere opzichten bescheidenheid.

Ik heb het niet gezocht – het wordt me gevraagd – men acht me geschikt – ik ben de paus en de nuntius dankbaar voor het vertrouwen dat in mij gesteld wordt, waren uitdrukkingen die Van den Hout gebruikte. ,,Ik hoop dat we het geloof kunnen delen en dat we leren vanúit het geloof en óver het geloof te kunnen spreken. Dat is iets wat ik ook moet leren. Misschien ben ik daarin nog wel het meeste Brabander.” Hij gaf ook aan dat weggaan uit het vertrouwde Brabant deel uitmaakte van zijn eerste terughoudendheid. ,,Maar dit zijn dingen die voorbijkomen en waar je even aan moet wennen”, realiseerde hij zich. En hij besloot er van harte aan mee te werken.

Collegialiteit

Van de antwoorden die Van den Hout gaf op de vragen aansluitend op zijn verklaring, kan gezegd worden dat hij zich er enigszins mee op de vlakte hield. Eerst eens nader kennismaken en zien wat hier speelt, een indruk krijgen van hoe de katholieken hier leven en hoe de gemeenschappen zich tot elkaar verhouden. Hij liet zich er ook niet toe verleiden aan te geven wie van de vorige bisschoppen van Groningen-Leeuwarden hij vooral zou willen opvolgen, inhoudelijk of qua stijl. Gevraagd naar de manier waarop hij leider wil zijn, gaf hij aan collegialiteit heel belangrijk te vinden; draagvlak hebben. Tegelijk weet hij dat er af en toe knopen doorgehakt moeten worden waarvoor ondanks overleg toch geen gezamenlijk standpunt gevonden kon worden. ,,Maar ik ben geen solist, dat durf ik wel te zeggen.”

Van den Hout stelde dit tegen de achtergrond van zijn huidige functie als vicaris-generaal – tweede man – in het bisdom ’s-Hertogenbosch. Daar hield hij zich vooral bezig met benoemingen. ,,Heel lastig soms, zeker als er belangrijke vacatures zijn in een tijd waarin parochies geherstructureerd worden. En niet alleen om de juiste persoon op de juiste plek te krijgen, maar ook te voorkomen dat je priesters of diakenen overvraagt door ze op een plek te duwen die niet goed past.”

Het beeld dat zich tijdens de presentatie aandiende, sloot aan bij de indruk die pastoor Koos Tolboom had, de proost van het kapittel, het bestuurscollege dat aan de kathedraal verbonden is. ,,Dit is niet iemand die vanuit z’n eigen verhaal groots over de ander heen zal walsen. Dit lijkt me iemand die zich authentiek en zonder overdrijving zal richten op de plaatselijke geloofsgemeenschappen en die de gewone parochiaan niet uit het oog zal verliezen.” Tolboom ziet de benoeming in de lijn van paus Franciscus: het is een pastorale benoeming.

Oude Testament

Haast en passant bleek zijn focus op het grondvlak ook toen Van den Hout het over zijn theologische activiteiten had. ,,Hoewel ik gedoctoreerd ben – gepromoveerd op een studie over het Bijbelboek Zacharia, red. – ben ik geen wetenschapper. Maar ik lees wel graag vanuit en over het Oude Testament en ik preek er graag over. Misschien kan ik de collegestof die ik maakte in de toekomst wel geschikt maken voor parochieavonden, bedacht ik me.” Van den Hout doceerde bijbelvakken aan diverse instellingen. Al sinds 1998 aan het Sint-Janscentrum in ’s-Hertogenbosch, sinds 2010 en 2011 ook aan de priesteropleidingen van het bisdom Breda (Bovendonk), respectievelijk het bisdom Roermond (Rolduc).

Gevoel voor de gewone parochiaan en het gewone leven zou je van Van den Hout ook mogen verwachten gezien zijn biografie. Hij groeide op in Driessen, een dorp ten zuiden van Tilburg, als zoon van een automonteur. Maar z’n beide ouders waren afkomstig van een agrarisch bedrijf en lang had hij gedacht dat daar ook zijn toekomst zou liggen. Vier jaar lang studeerde hij zelfs aan de Hogere Tuinbouwschool in Den Bosch. ,,Maar het liep allemaal een beetje anders. Ik besloot toch iets te gaan doen met een oud verlangen dat al speelde sinds de basisschool.” Hij ging studeren aan het toen nieuw-opgerichte diocesaan seminarie Sint-Janscentrum.

Zorgvuldigheid

Het heeft lang geduurd voor er een nieuwe bisschop benoemd werd, iets meer dan een jaar. Op 29 februari 2016 werd de benoeming van mgr. Gerard de Korte tot bisschop van ’s-Hertogenbosch bekendgemaakt. Het kathedraal kapittel kwam al snel bij elkaar om na te denken over een opvolger. Op 2 april, nog voor het daadwerkelijke vertrek van De Korte, werden de wensen van het bisdom neergelegd bij de pauselijke nuntius in Nederland, mgr. Aldo Cavalli. Het ging om de zogeheten terna, het lijstje met drie namen van geschikt geachte opvolgers. Kort daarop werd dit lijstje ook neergelegd bij de Nederlandse Bisschoppenconferentie, die zelf ook een terna opstelde voor de nuntius.

Dúmkes

Op een half jaar zouden ze wel moeten rekenen, maar dat werd langer. Of er op de achtergrond meningsverschillen speelden die op een onverkwikkelijke manier uitgespeeld werden, zoals hier en daar wordt gesuggereerd, daarvan bleek niets tijdens de presentatie. ,,Er werd druk gespeculeerd, maar het was de zorgvuldigheid die de nodige tijd vroeg”, stelde pastoor en vicaris-generaal Peter Wellen, die als diocesaan administrator de leiding had in het vacante bisdom. ,,Dat heeft de nuntius deze week heel nadrukkelijk bevestigd. Pas tegen Kerst heeft de nuntius zijn bevindingen medegedeeld aan de paus en afgelopen woensdag kwam deze melden wie de paus benoemd had.”

Na zijn uitleg inzake het traject, heeft Wellen de bisschop-elect, zoals dat heet, officieel welkom geheten. Hij liet dat gepaard gaan met een cadeau in drieën: een boek over de kathedraal van het bisdom, de St. Jozefkerk in Groningen, een kleinschalige plattegrond van Noord-Nederland – type fietskaart met de Friese plaatsnamen in twee talen – en een ‘koek van Knol’, een echte Groninger koek. Sipke Draisma, de Friese perschef van het bisdom, kon het niet laten eraan toe te voegen dat een zak Fryske dúmkes wat hem betrof zeker nog zou volgen ‘om het evenwicht binnen het bisdom te bewaren’.

Het noorden van Nederland kent Van den Hout vrijwel alleen van vakantie-uitstapjes, bekent hij. ,,Maar dat is vooral een uitdaging en een kans; gewoon fris beginnen.” Van Friesland herinnert hij zich een uitstapje naar Schiermonnikoog en een bezoek aan Dokkum. ,,Daar waren we eens een paar dagen met een aantal dekens uit het bisdom Den Bosch, en het viel me op dat als je daar over straat loopt, dat er dan vriendelijk gegroet wordt – dat is lang niet overal zo.”

Ballingschap

Een aardig detail in dit verband is de wapenspreuk van de Brabantse bisschop die naar het Noorden gezonden wordt: in exilio spes – in de ballingschap is er hoop. Ballingschap is een thema dat dikwijls aandacht kreeg tijdens mijn colleges, schreef hij daarover. ‘Moeilijke perioden zijn altijd een fase in de hele heilsgeschiedenis. Israël is ook door de ballingschap heen gekomen, omdat het bereid was opnieuw naar God op zoek te gaan.’

Op zaterdag 3 juni om elf uur zal mgr. Van den Hout tot bisschop worden gewijd in de kathedrale St. Jozefkerk in Groningen, waarna hij de bisschopszetel ook in bezit zal nemen.

Bisdom Groningen-Leeuwarden

Het bisdom Groningen-Leeuwarden omvat de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen en de gemeente Noordoostpolder. Het bisdom is verdeeld in twee vicariaten (bestuurlijke eenheden) en heeft 29 parochies met 81 kerkgebouwen. Het totale aantal katholieken is 102.000, wat overeenkomt met zo’n 6 procent van de bevolking van het gebied. Volgens de Kaski-cijfers over 2015 ligt hun kerkbezoek op gemiddeld 7,4 procent.

In de parochies zijn 23 priesters werkzaam, 1 permanent diaken en twintig pastoraal werkers. Daarnaast zijn ruim 10.000 parochianen actief als vrijwilliger.

Eerder is besloten dat het aantal parochies in het bisdom teruggebracht wordt tot negentien. Ingaand 2018 moet dit proces van herindeling afgerond zijn.

Ron van den Hout is de vijfde bisschop sinds de heroprichting van het bisdom Groningen-Leeuwarden in 1955. Zijn voorgangers zijn achtereenvolgens:

Petrus Nierman (1956–1969)
Bernhard Möller (1969–1999)
Wim Eijk (1999–2008)
Gerard de Korte (2008-2016).

Het bisdom is de opvolger van het bisdom Groningen zoals dat bestond van 1559 tot 1603.

bron: nieuwsbief het goede leven