reis naar Egypte vol interreligieuze symboliek
|
Pausmis op militair vliegveld Paus Franciscus zal aanstaande zaterdag op de slotdag van zijn tweedaagse bezoek aan Egypte een heilige mis opdragen op een afgelegen militair vliegveld van Cairo. Aanvankelijk was daarvoor een stadion aangewezen. Maar vooral om veiligheidsredenen is voor een nieuwe locatie gekozen. Rond het pausbezoek worden extreme veiligheidsmaatregelen getroffen. |
– Frans Wijnands –
Immens belangrijke reis
Want hoe kort de trip ook is, het belang ervan is immens; als indrukwekkend signaal dat een vreedzame dialoog tussen christenen en moslims mogelijk is. Want dat het hoofd van de rooms-katholieke kerk vriendschappelijk ontvangen wordt door sjeik Ahmed al-Tayyeb, de Groot-imam van de al-Azharmoskee in Cairo, is voor alle vredelievende moslims een bewijs dat samenleven mogelijk moet zijn. Daar zal ook de oecumenisch patriarch van Constantinopel Bartholomeus I bij aanwezig zijn.
De al-Azhrammoskee is het belangrijkste religieuze en educatieve centrum van en voor de soennitische Islam. Er wordt dezer dagen in de bijbehorende universiteit een internationale vredesconferentie gehouden en daar zullen zowel paus, als groot-imam een toespraak houden. Sjeik Ahmed al-Tayyeb stelde tijdens zijn bezoek aan het Vaticaan (in 2016) voor, om de ‘ijstijd’ tussen Vaticaan en de Islam als voorbij te beschouwen, en nieuwe interreligieuze dialogen aan te gaan.
Een uitspraak van emeritus-paus Benedictus XVI enkele jaren tevoren over gewelddadige aspecten van de Islam vielen in de Arabische wereld en bij moslims elders in de wereld totaal verkeerd. Prompt werden de onderlinge gesprekken op ijs gelegd.
Assisië
Bijna 800 jaar geleden ging een andere Franciscus, de heilige uit Assisië, bij de moslims op bezoek. Bij de Saracenen zoals ze toen werden genoemd. Hij bezocht in Damiette sultan Malik al-Kamil, een erudiet en beminnelijk man. Ook die Franciscus benadrukte toen dat gelovigen elkaar niet naar het leven moeten staan uit naam van welke God dan ook. Maar 800 jaar later blijkt het een immer actueel vroom voornemen maar geen stabiele werkelijkheid.
Dat hebben de recente aanslagen op christelijke kerken in Egypte weer eens wrang bewezen. IS beraamde die en liet ze uitvoeren met genadeloze precisie: op bomvolle kerken in december jl. en op Palmzondag. Tientallen christenen kwamen daarbij om het leven.
De Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi kondigde de noodtoestand af en beloofde harde tegenmaatregelen. Vooralsnog is hij ook de christenen in zijn land welgezind; heel anders dan zijn voorganger. Hij is ook de eerste Egyptische president die een mis met Kerstmis bijwoonde in de Marcus-kathedraal van Cairo.
Dialoog
President Sisi is zaterdag op het vliegveld om de paus te verwelkomen. Volgens kardinaal Jean-Louis Tauran, prefect van de pauselijke raad voor de interreligieuze dialoog, heeft de paus voor de president een politieke boodschap: moslims en christenen kunnen vreedzaam samenleven als ze als gelijkwaardige staatsburgers worden erkend: je bent gelovige èn burger; niet gelovige òf burger.
Het is nu voor de vierde keer dat paus Franciscus een land met een overwegend islamitische bevolking bezoekt; eerder was hij in Jordanië, Turkije en Azerbeidzjan. Nog geen tien procent van de Egyptenaren is christelijk, voor het overgrote merendeel orthodoxe Kopten. Met die kerk onderhoudt het Vaticaan al tientallen jaren collegiale, vriendschappelijke banden.
In 1968 bracht paus Paulus VI relikwieën van de evangelist Marcus terug naar Cairo. Die waren in 828 geroofd en lagen sindsdien in Venetië. Marcus (Marco in het Italiaans) is patroonheilige van die stad. Marcus wordt beschouwd als de stichter van de Orthodoxe Kopten-kerk met als belangrijkste gebedshuis de grote kathedraal die aan hem is toegewijd. Het is tevens de hoofdzetel van de patriarch van de Kopten, Tawadros II. Paus en patriarch ontmoeten elkaar vrijdagnamiddag.
Paus Franciscus wil op zijn reis naar Egypte niet alleen de dialoog met de Islam vooruit brengen, maar vooral troost brengen in de christelijke gemeenschap na de aanslagen. Onder de christenen in Egypte heerst gelatenheid. En angst, want IS heeft laten weten meer geweld te zullen gebruiken.
De tweede dag van zijn bezoek is de paus te gast in de rooms-katholieke gemeenschap van de stad. Hij draagt een heilige mis op, luncht aansluitend met de Egyptische bisschoppen. En ontmoet in de namiddag priesters, paters en seminaristen.
franswijnands@telenet.be