Een jaar geleden begonnen katholieke bisschoppen en leken aan de synodale weg. De dialoog over de toekomst van het kerkelijk leven begon met verve. Maar de coronapandemie en het misbruikschandaal zorgden voor ontgoocheling en frustratie.
“De synodale weg ligt op koers.” Zo sprak, vol vertrouwen, Karin Kortmann, vicevoorzitter afgelopen donderdag bij de start van de digitale Algemene vergadering van het Centraal Comité van Duitse Katholieken, ZdK. Uit de volgende discussie bleek echter dat de dialoog over vernieuwing van het kerkelijk leven, die een jaar eerder met veel enthousiasme door bisschoppen en het ZdK was begonnen nu geteisterd wordt door teleurstellingen en frustratie.
Verlengd voor een jaar
De coronapandemie heeft het initiatief, dat oorspronkelijk tot het najaar van 2021 was bedoeld, al met een jaar verlengd. De alternatieve uitwisseling via e-mail en videoconferenties wordt door veel deelnemers aan de synodale weg als steeds moeilijker ervaren. Als een donkere schaduw ligt over de beraadslagingen het verwerken van misbruik in het aartsbisdom Keulen en het mogelijke misbruikschandaal rond de religieuze orde van de zusters Niederbronn, die ook actief zijn in Speyer.
“Alles wat de kerk heeft geleerd over sociale ethiek, heeft niet geleefd in haar eigen structuren”, zo uitte een ZdK-vertegenwoordiger zijn ongenoegen. “Het beeld van onze kerk wordt momenteel gekenmerkt door misbruik en verdoezeling”, zei een ander. Deze en soortgelijke uitspraken zijn het gevolg van de angst dat de inhoudelijke thema’s worden overschaduwd doordat telkens weer nieuwe misbruikzaken aan het licht komen.
ZdK-president Thomas Sternberg benadrukte dat de synodale weg niet de plaats is om het misbruikschandaal te verwerken. “Maar wij besteden in de forums en bij het vaststellen van de gespreksthema’s veel aandacht aan de problemen die het misbruik hebben mogelijk gemaakt.”
Problemen in dialoog
Maar hier doen zich meer problemen voor.
Er zijn vier forums: over de onderwerpen macht, priesterlijke levenswijze, seksuele moraal en de plaats van de vrouw. In deze forums moet het voorbereidende werk gedaan worden voor de synodale vergaderingen. Tot nu toe heeft er slechts één synodale vergadering plaatsgevonden, aan het begin van het jaar, in Frankfurt. Sindsdien ‘staat hij droog’, zo meldde een ZdK-vertegenwoordiger die niet in de forums werkt maar lid is van de synodale vergadering.
De deelname aan de dialoog is blijkbaar, zelfs voor geïnteresseerde insiders, nauwelijks toegankelijk. En de meeste “gewone” parochianen weten gewoon niet waar het precies over gaat.
Sternberg en Kortmann, die voor het ZdK in het presidium van de Synodale Weg zitten, zouden duidelijker in het offensief moeten gaan en de doelstellingen van de dialoog moeten overbrengen. Ook de ontwerpresoluties voor de synodale vergaderingen, die in de forums worden ontwikkeld, zouden op die verduidelijking moeten aansturen door een duidelijker structuur.
Een heel eind
In dit licht is besloten geen “teksten met controversiële samenvattingen uit te geven”. Dat zou er immers toe kunnen leiden dat sommige conservatieve vertegenwoordigers hetzelfde doen als de hulpbisschop Dominikus Schwaderlapp van Keulen. Hij trok zich terug uit het forum “Leven in succesvolle relaties” omdat de lijn die de meerderheid daar volgde, volgens hem gericht was op het veranderen van de seksuele moraal van de kerk.
Er is nog een lange weg te gaan op het synodale pad totdat de ontwerpresoluties klaar zijn. Dan rest nog de praktische uitvoering. “De mooiste teksten hebben geen zin als we ze mooi gedrukt op de plank laten liggen”, zegt Claudia Lücking-Michel, die samen met de Essense bisschop Franz-Josef Overbeck het forum over macht leidt. Intussen groeit de bezorgdheid dat de synodale weg niet langer in de samenleving als belangrijk wordt gezien. Een ZdK-lid zei het zo: “Het dreigt ons uit de handen te glippen.”
Joachim Heinz
bron:KNA
vertaling en bewerking redactie www.deroerom