Droom van een kerk met wijd open deuren
Zelfs zonder vakantie lijkt de paus goed uitgerust. Vijf weken voor de grote hervormingsynode in Rome verkondigt hij zijn visie op de kerk en benadert hij zijn tegenstanders met open ogen. De herfst in het Vaticaan kan ongemakkelijk zijn.
Een sterke storm veegde de zomerse hitte boven Rome in de laatste week van augustus weg; de temperaturen zijn nu onder de 30 graden. Het is de tijd van de “Rientro”, de terugkeer van de Romeinen naar de stad; en ook op de managementniveaus van de politiek en de kerk zit iedereen weer aan de vergadertafel.
door Ludwig Ring-Eifel voor Domradio
Premier Giorgia Meloni heeft haar ministers bijeengeroepen om de begroting voor 2024 voor te bereiden. En in het Vaticaan kwamen voor het eerst sinds vele weken de hoofden van de autoriteiten onder leiding van de paus opnieuw bijeen. Maar in tegenstelling tot de meesten ging hij dit jaar ook niet op vakantie.
Paus is hersteld
Toch spaarde hij zichzelf. Na zijn laatste buikwandoperatie begin juni hadden de artsen hem ten stelligste aangeraden een pauze te nemen; en de 86-jarige voldeed daar grotendeels aan. Algemene audiënties werden afgelast en het programma van diensten en bezoekers in het Vaticaan was drastisch ingekort.
En al op de Wereldjongerendag in Lissabon begin augustus presenteerde Franciscus zich hersteld en duidelijk afgeslankt. Drie weken later lijkt hij vol energie – en dankzij een betere bril leest hij zijn teksten weer vloeiend en met verve.
Zijn toespraken worden gedomineerd door een nieuw favoriet onderwerp, dat hij op de Wereldjongerendag meerdere malen benadrukte: de kerk moet openstaan voor iedereen; ook voor zondaars en voor degenen die zich als seksuele minderheid in het verleden buitengesloten voelden vanwege de katholieke seksuele moraal. De netelige vraag of en hoe praktiserende homoseksuelen en transgenders worden toegelaten tot welke sacramenten van de kerk laat Franciscus vooralsnog vaag. Wat voor hem doorslaggevend is, is de ‘niet-uitsluiting’.
Oorlogsverklaring aan conservatieve Amerikaanse katholieken
Recentelijk benadrukte hij dit zaterdag toen hij de journalistiekprijs in ontvangst nam. Vervolgens herhaalde hij zijn uitspraak uit Lissabon over de openheid van de kerk voor iedereen en zei met het oog op de wereldsynode: “Wij hebben onze deuren geopend; wij hebben het voor iedereen mogelijk gemaakt om deel te nemen en hebben rekening gehouden met alle suggesties. Samen willen wij een kerk bouwen waarin iedereen zich thuis voelt en waar niemand wordt uitgesloten (…) Er zijn geen eerste, tweede of derde klasse katholieken.”
En op de stormachtige maandag van de ‘Rientro’ deed zijn hoofdstrateeg, de jezuïet Antonio Spadaro, nog een stap verder. In de links-liberale krant ‘La Repubblica’ liet hij fragmenten publiceren uit een gesprek dat de paus drie weken eerder had gevoerd met leden van de jezuïetenorde in Portugal.
Dit omvat een oorlogsverklaring aan niet bij naam genoemde conservatieve katholieke groeperingen in de Verenigde Staten. De paus beschuldigde hen ervan een achterhaalde ideologie op een goed georganiseerde manier in de Kerk te willen verspreiden. Ook in dit gesprek herhaalde hij zijn visie op een kerk die niemand uitsluit, en maakte hij expliciet melding van transgenders.
Reizen naar Mongolië en Marseille
Beide toespraken klonken als een reactie op de groeiende kritiek vanuit het conservatieve kamp in de aanloop naar de Wereldsynode. Op sociale netwerken en meest recentelijk in een boek met een voorwoord van kardinaal Raymond Leo Burke, roept het het gevaar op van een synode die breekt met de leer van de Kerk.
“Het synodale proces is een doos van Pandora”, waarschuwen de auteurs Jose Antonio Ureta uit Chili en Julio Loredo de Izcue uit Peru. Het plan om de kerk te hervormen zou de fundamenten van de kerk omverwerpen. En Burke vervolgde: ‘Synodaliteit en het bijvoeglijk naamwoord synodaal zijn slogans geworden waarachter een revolutie aan het werk is om het zelfbegrip van de kerk radicaal te veranderen.’
Voordat er in Rome over de toekomst van de Kerk wordt gedebatteerd, heeft de paus volop gelegenheid om zijn aanspraak op leiderschap te onderbouwen. Deze omvatten zijn reizen naar Mongolië en Marseille – evenals de creatie van nieuwe kardinalen op 30 september in het Vaticaan. Na deze plechtige handeling, waarvoor alle kardinalen zijn uitgenodigd – inclusief tegenstanders in de Kerk – zal ruim tweederde van het kiescollege voor een toekomstig conclaaf bestaan uit door Franciscus benoemde kardinalen.
Op 9 oktober 2021 opende paus Franciscus een wereldwijd synodaal proces van de katholieke kerk. In de meerfasendialoog, aanvankelijk gepland voor twee jaar en nu voor drie jaar, zou de Kerk vooral een andere stijl van omgaan moeten hanteren. Het eerste dat u moet doen, is beter naar elkaar en anderen luisteren. Volgens de wensen van de paus zou de kerk dus beter moeten onderkennen met welke uitdagingen zij te maken heeft en hoe zij daarmee – volgens de wil van God – omgaat.
btron: domradio
beeld: vatican media, paus in gesprek met Portugese jezuïeten